Bilim insanları, çocukluk döneminde sergilenen basit bir davranışın, ileriki dönemlerdeki başarı ve yaşam standartlarını önemli ölçüde etkilediğini ortaya koydu.
Stanford Üniversitesi’nde gerçekleştirilen kapsamlı bir araştırma, çocuklukta “özdenetim” gösterebilen bireylerin, yetişkinlikte daha yüksek akademik başarı, daha istikrarlı kariyer ve daha güçlü sosyal ilişkiler kurduklarını gösteriyor.
MARŞMELOV TESTİ
Bu bulguların temeli, 1960’lı yıllarda gerçekleştirilen ünlü “Marshmallow Testi”ne dayanmaktadır. Araştırmada, çocuklara hemen yemeleri için bir marshmallow veriliyor; fakat 15 dakika beklemeleri durumunda ikinci bir marshmallow alacakları vaadediliyor. Testin sonuçları oldukça dikkat çekiciydi; beklemeyi tercih eden çocuklar, yıllar sonra daha yüksek eğitim seviyesine, daha iyi gelir düzeyine ve daha az riskli davranışlara sahip yetişkinler haline geldi.
GELECEKTE ETKİSİ BÜYÜK OLUYOR
Uzmanlar, özdenetimin yalnızca sabırla ilgili olmadığını vurguluyor. Bu beceri, hedefe odaklanabilme, anlık hazdan kaçınma ve planlı hareket etme yeteneğini de kapsıyor. Psikologlar, çocuk yaşta “şimdi değil, sonra” diyebilen bireylerin, yetişkinlikte uzun vadeli hedeflere sadık kalabildiğini belirtiyor. Bu durum, onları eğitim ve iş hayatında daha başarılı kılıyor.
AİLE TUTUMLARI ÖNEM TAŞIYOR
Çocuklukta özdenetim becerisinin gelişiminde aile tutumlarının büyük rol oynadığı ifade ediliyor. Aşırı korumacı veya kontrolcü ebeveynler yerine, çocuğa sorumluluk alanı tanıyan aileler, çocukların kendi kararlarını almalarına ve bu kararların sonuçlarını görmelerine olanak tanıyor.
Uzmanlar, çocukların hata yapmalarına izin verilmesi gerektiğini, çünkü deneyim yoluyla öğrenilen sabrın ileride kalıcı bir öz disipline dönüşeceğini belirtiyor.
Araştırmacılar, günümüz çocuklarının teknoloji ile iç içe büyümesinin özdenetim becerilerini zayıflatabileceği konusunda da uyarıda bulunuyor. Sürekli uyarıcılara maruz kalan çocukların dikkat süreleri kısalmakta ve anlık tatmine yönelme eğilimleri artmaktadır. Uzmanlar, bu durumu dengelemek için ekran süresinin sınırlandırılması, kitap okuma, doğa etkinlikleri ve yaratıcı oyunların teşvik edilmesi gerektiğini vurguluyor.
UZMANLAR BU UYARILARI SIRALIYOR
Çocuk gelişimi uzmanları, ebeveynlere şu önerilerde bulunuyor:
– Çocuğunuza basit bekleme görevleri verin (örneğin: “Tatlıyı yemeden önce masayı toplayalım.”)
– Hedeflerine ulaştığında övgüyle ödüllendirin, sadece sonuç için değil çaba için de takdir edin.
– Başarısızlıkları “ders” olarak görmesini öğretin.
Bu tür davranışlar, çocuklarda sabır, özdenetim ve hedef odaklılık gibi temel yaşam becerilerini güçlendiriyor ve bu beceriler, gelecekteki başarıyı belirleyen en önemli unsurlar arasında yer alıyor.
