Günümüzde üreme sağlığının ciddi tehditlerle karşı karşıya olduğu ve genç yaşlarda anne-baba olma olasılığının giderek azaldığı yönündeki istatistikler dikkat çekiyor. Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tıraş, son yıllarda yalnızca ileri yaştaki çiftlerin değil, genç çiftlerin de tüp bebek tedavisi sayesinde ebeveyn olabildiğine değinerek, bu konudaki önemli hususları paylaştı.
Kısırlık sorunu neden artıyor?
Üreme sağlığını etkileyen birçok faktör, bireylerin yaşadığı çevre ve beslenme alışkanlıkları ile doğrudan ilişkilidir. Tarımda kullanılan pestisitler, hormonlu gıdalar, hava kirliliği ve obezite gibi unsurlar, gençlerde kısırlık vakalarının artmasına neden olmaktadır. Sürekli olarak yeni toksinlere maruz kalınması, genç nesilde infertilite oranlarının yükselmesine yol açmaktadır.
Genç kızlara önemli uyarı
İleride anne olmayı hedefleyen genç kadınların, tecrübeli merkezlerde yumurtalık rezervlerini değerlendirmeleri önem arz etmektedir. Basit bir ultrason muayenesi ile yumurtalık rezervi hakkında bilgi edinmek mümkün olup, bazı kan testleri ile de bu durum tespit edilebilir.
Genç erkeklere tavsiyeler
Genç erkeklerin, varikosel ve inmemiş testis gibi kısırlık nedenleri olabilecek sorunları erken yaşta tedavi ettirmeleri gerekmektedir. Baba olmayı düşünen erkeklerin kilo kontrolüne, sağlıklı beslenmeye ve stresten uzak bir yaşam sürmeye özen göstermeleri, sperm kalitelerini artırmak adına önemlidir. Ayrıca düzenli sperm sayımı yapılması tavsiye edilmektedir.
Kısırlık nedenleri
KADIN
Kariyer hedefleri nedeniyle kadınların evlilik yaşı 25-30’lu yaşlardan daha ileri bir döneme kaymıştır. Ancak bebek sahibi olmayı isteyen kadınlar için yaş, en önemli faktörlerden biridir. Özellikle 35-37 yaş sonrası, yumurta sayısı ve kalitesinde önemli bir düşüş yaşanır. Yumurtlama sorunları, tüplerin tıkanıklığı, endometriozis ve rahim yapısındaki bozukluklar da kısırlık sebepleri arasında yer almaktadır.
ERKEK
Erkeklerde ise sperm kalitesi ve sayısı, üreme sağlığında kritik bir rol oynamaktadır. Çocuklukta yaşanan inmemiş testis ya da yüksek ateşli hastalıklar, sperm üretiminde azalmaya ve kalite bozukluklarına yol açabilmektedir. Hormonal dengesizlikler ve genetik faktörler de erkeklerde kısırlığın sebeplerindendir.
KADIN-ERKEK
Chemoterapi, üreme sağlığını olumsuz etkileyebilmekte; bu nedenle hem kadınlar hem de erkekler için sperm veya yumurta dondurulması önerilmektedir. Türkiye, obezite sıklığında Avrupa’da birinci sırada yer aldığından, kısırlıkta kilo sorununu da göz ardı etmemek gereklidir. Çiftlerin sağlıksız beslenme alışkanlıkları, sigara kullanımı ve artan stres düzeyleri de kısırlık üzerinde olumsuz etki yapmaktadır.
Tüp bebek tedavisi kimler için uygundur?
Doğal yollarla çocuk sahibi olamayan çiftler için tüp bebek tedavisi önerilmektedir. Çift, bir yıl boyunca korunmasız cinsel ilişkiye girmesine rağmen gebelik oluşmadığında tüp bebek uzmanına başvurmalıdır.
Yaş sınırı var mı?
Tüp bebek tedavisinin uygulanabileceği üst yaş sınırında kadının yaşı belirleyici unsur olmaktadır. Günümüzde 43 yaş sonrası yumurtalıkların kalitesi ve sayısı ciddi şekilde azaldığı için anne adayının şansı oldukça düşmektedir.
KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM UZMANI PROF. DR. BÜLENT TIRAŞ ANLATTI
Tedavideki yenilikler
Yeni nesil hücresel tedavi yöntemleri arasında yer alan PRP, eksozom ve kök hücre uygulamaları, sağlıklı bebeklerin dünyaya gelmesini sağlamak adına başarı oranını artırmaktadır. Testis plazma veya PRP ile sperm üretemeyen ya da sperm kalitesi çok düşük olan hastalarda olumlu sonuçlar alınmaktadır. Eksozomlar, kadınlarda yumurtalıkları ve erkeklerde spermleri güçlendirmek için önemli bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, çiftlerin bu hücre ve veziküllerin kendilerinden elde edilmesi gerektiği konusuna dikkat etmeleri önemlidir.
Doğurganlık ve sperm üretimi nasıl artırılır?
Son dönemde yapılan araştırmalar, D vitamininin üreme sağlığı, sperm ve yumurta kalitesi ile olan ilişkisini ortaya koymaktadır. Ayrıca doğurganlık ve sperm üretimini artırmak için Akdeniz diyeti tarzında tahıl, sebze, meyve, çinko ve omega-3 yağ asitleri içeren sağlıklı beslenme önerilmektedir. Düzenli egzersiz yapmak, stres seviyesini azaltmak ve sigara ile alkolden uzak durmak da üreme sağlığını olumlu etkilemektedir.
BİTKİSEL ÜRÜNLER KISIRLIĞA İYİ GELİR Mİ?
Kısırlık durumunda bitkisel ürün kullanımı, mutlaka uzman doktor tarafından değerlendirilmelidir. Aksi takdirde istenmeyen ve telafisi mümkün olmayan sorunlar ortaya çıkabilir. Bu tür ürünlerin içeriği hakkında kesin bilgiye sahip olunamadığı için, internet üzerinden satılan ürünlerden kaçınılması önemlidir. Gıda takviyeleri ve multivitaminlerin de doktora danışılmadan kullanılması önerilmez.
