Medical Park Bahçelievler Hastanesi’nden Diyetisyen Mısra Beste Köleoğlu, yaşlılar, çocuklar, hamileler ve kronik hastalığı bulunan bireylerin sıcaklık değişimlerinden daha fazla etkilendiğini belirterek, yaz aylarında sıcak havalarda beslenmeye dair önerilerde bulundu.
Diyetisyen Köleoğlu, yüksek sıcaklıkların terleme yoluyla sıvı ve elektrolit (özellikle sodyum, potasyum, magnezyum) kaybını artırdığını ve sindirim sistemini hassaslaştırdığını vurgulayarak, bu nedenle yaz aylarında hafif, su içeriği yüksek ve kolay sindirilebilir gıdaların tercih edilmesi gerektiğini ifade etti.
AŞIRI SICAKLARDA TÜKETİLEBİLECEK İÇECEKLER
Aşırı sıcaklarda sıvı kaybıyla birlikte minerallerin azalabileceğine dikkat çeken Diyetisyen, bu kayıpları yalnızca su ile telafi etmenin yeterli olamayabileceğinin altını çizerek, destekleyici içecekleri şöyle sıraladı:
“Maden suyu: Sodyum ve magnezyum içerir.
Az tuzlu ayran: Hem sıvı hem de sodyum ve kalsiyum sağlar.
Taze meyve suları: Özellikle potasyum açısından faydalıdır.
Kafeinsiz bitki çayları: Serinletici alternatif sunar.
Bu içecekler, terleme ile oluşan mineral kayıplarını dengelemeye yardımcı olur.”
‘GAZLI İÇECEKLERDEN UZAK DURUN’
Susuzluğu gidermek için gazlı içecekleri sık tüketmenin riskli olduğunu belirten Diyetisyen Köleoğlu, “Gazlı içeceklerdeki kafein idrar söktürücü etki yapar, bu da su kaybını artırır. Şeker oranı yüksek içecekler, kan şekerinde dalgalanmalara yol açabilir. Özellikle diyabet, hipertansiyon ve böbrek hastalığı olanlar için bu içecekler risk taşır” dedi.
Sıcak havalarda sindirimi zorlayan yiyecekler olduğuna işaret eden Diyetisyen, “Kızartmalar, ağır yağlı yemekler, kremalı soslar ve baharatlı yiyecekler sindirimi zorlaştırır. Bu tür besinler sıcakla birlikte mide bulantısı, şişkinlik ve reflü gibi sorunlara yol açabilir. Hassas sindirim sistemine sahip bireylerde bu etkiler daha belirgin olabilir” açıklamasında bulundu.
‘SEBZE VE MEYVE TÜKETİMİ DENGELİ OLMALI’
Yaz aylarında sebze ve meyve tüketiminin dengeli olması gerektiğine dikkat çeken Diyetisyen, “Yüksek su içeriğine sahip sebze ve meyveler, sıvı dengesine ve vitamin-mineral ihtiyacına katkı sağlar. Karpuz, salatalık, domates, kabak, semizotu, şeftali ve kavun gibi mevsim ürünleri öne çıkar. Ancak diyabet hastaları meyve tüketiminde porsiyon kontrolüne dikkat etmelidir” şeklinde konuştu.
Sıcak havalarda enerji ihtiyacının düşebileceğini belirten Diyetisyen Köleoğlu, bu nedenle porsiyonların gözden geçirilmesi gerektiğini, özellikle diyabet ve insülin direnci olan bireylerde beyaz unlu ürünler yerine tam tahıllı, lif oranı yüksek karbonhidrat kaynaklarının tercih edilmesi gerektiğini ifade etti.
‘GIDA ZEHİRLENMESİNİN EN ÖNEMLİ NEDENİ UYGUN SAKLANMAYAN ETLER’
Yaz aylarında sık görülen gıda zehirlenmelerinin başlıca nedeninin uygun saklanmayan veya yeterince pişirilmeyen et ve tavuk ürünleri olduğunu belirten Diyetisyen, “Özellikle tavuk eti, sıcak ortamda birkaç saat içinde tehlikeli miktarda bakteri üretebilir. Bu bakteriler (özellikle Salmonella ve Campylobacter) ciddi karın ağrısı, ishal, kusma ve ateşe neden olabilir; çocuklarda, yaşlılarda ve bağışıklığı zayıf bireylerde hastane yatışı gerektirecek kadar ağır seyredebilir. Bu riski önlemek için et ve tavuk alışverişten sonra hemen buzdolabına kaldırılmalıdır. Tavuk ve kırmızı et iyice pişirilmeli, içi pembe kalmamalıdır. Pişmiş ürünler 1 saatten fazla dışarıda bekletilmemelidir. Çiğ etle temas eden yüzeyler mutlaka dezenfekte edilmelidir” ifadelerini kullandı.
BESİN ZEHİRLENMESİNDEN KORUYACAK 4 ÖNERİ
Sıcak havalarda bakteri üremesinin hızlandığını vurgulayan Diyetisyen, besin zehirlenme riskini azaltmak için şu önerileri sıraladı:
“Et, süt ve yumurta buzdolabında saklanmalı.
Pişmiş yemekler 1–2 saat içinde tüketilmeli veya soğutulmalıdır.
Çiğ ve pişmiş gıdalar ayrı muhafaza edilmelidir.
Açıkta satılan veya soğuk zinciri bozulmuş yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
Çocuklar, yaşlılar ve bağışıklığı zayıf bireyler için bu önlemler daha kritik hale gelir.”
‘SEBZE VE MEYVELER YETERİNCE YIKANMALI’
Yaz aylarında sık yapılan beslenme hatalarına da değinen Diyetisyen, “Susuzluğu şekerli ve gazlı içeceklerle gidermeye çalışmak, yemekleri dışarıda uzun süre bekletmek, kızartma ve fast-food tercih etmek, sebze ve meyveyi yeterince yıkamamak veya az tüketmek, iştahsızlık nedeniyle öğün atlamak veya yetersiz beslenmek gibi alışkanlıklar sindirim bozuklukları ve gıda kaynaklı sağlık risklerini artırabilir” dedi.
SICAK HAVADA SAĞLIKLI BESLENMENİN 7 PRATİK YOLU
Diyetisyen Köleoğlu, sıcak havalarda sağlıklı beslenmek isteyenler için şu önerileri paylaştı:
“Gün boyunca düzenli su tüketin, susamayı beklemeyin.
Her öğünde sebze ve meyve bulundurun. Diyabet hastaları porsiyon kontrolü yapmalıdır.
Kızartma yerine haşlama, buharda pişirme veya ızgara tercih edin.
Gazlı, şekerli içecekler yerine maden suyu veya az tuzlu ayran tüketin.
Et, tavuk, süt gibi ürünleri buzdolabında saklayın.
Öğün atlamadan, dengeli ve hafif beslenmeye özen gösterin.
Sıcakta iştah azalınca öğün atlamak ya da sadece karpuz-peynir gibi tek yönlü tabaklarla beslenmek yetersiz kalabilir. Bu tür öğünler, tam tahıllı ekmek, salata veya bir avuç ceviz gibi besinlerle dengelenmelidir.”
SICAK HAVALARDA SUSUZLUĞU GİDERECEK İÇECEK TARİFİ
Diyetisyen Köleoğlu, sıcak havalarda hem sıvı hem mineral desteği sağlamak isteyenler için evde kolayca hazırlanabilecek pratik bir karışım tarifini şöyle anlattı:
“Yarım su bardağı yoğurt, 1 su bardağı soğuk su, yarım çay bardağı sade maden suyu ve bir tutam tuz. İyice karıştırarak gün içinde tüketebilirsiniz.”
