SIBO nedir?
SIBO, İngilizce “Small Intestinal Bacterial Overgrowth” ifadesinin kısaltması olup, ince bağırsakta bakteri çoğalmasını ifade eder. Normalde sindirim sistemindeki bakterilerin büyük bir bölümü kalın bağırsakta yaşarken, bazı durumlarda bu bakteriler ince bağırsaklara geçiş yaparak burada aşırı çoğalabilir.
İnce bağırsak, besinlerin emildiği bölgedir. Burada bulunan bakteriler, gıdalarla birlikte gelen karbonhidratları fermente ederek aşırı gaz, toksin ve asit üretir. Bu durum, şişkinlik, karın krampları, hazımsızlık ve bağırsak ritminde bozulmalara yol açar. (Mayo Clinic, 2022)
Belirtiler neler?
SIBO, pek çok farklı belirti gösterebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:
– Yemeklerden hemen sonra şişkinlik (özellikle karbonhidrat alımında)
– Ağız kokusu
– Geğirme ve karında su kabarcığı sesi
– Gün içinde değişen ishal/kabızlık döngüsü
– Beslenmeye rağmen kilo kaybetmeme
– Demir, B12 ve D vitamini eksiklikleri
– Ciltte sivilce, kaşıntı ve döküntü.
En belirgin işaretlerden biri, sabah uyandığınızda düz olan karnın, kahvaltıdan sonra hızla şişmesi olarak tanımlanabilir.
Nasıl teşhis konur?
SIBO teşhisi, hidrojen ve metan gazı ölçümü yapılan nefes testleri ile gerçekleştirilir.
Nefes testi öncesi uymanız gereken 6 kural
1. Testten 12 saat önce aç kalın.
2. 24 saat önceden lifli gıdaları kesin.
3. Antibiyotik, antasit ve probiyotikleri 1 hafta önceden bırakın.
4. Test sabahı sadece su için.
5. Sigara içmek ve sakız çiğnemek yasaktır.
6. Test sırasında konuşmayın, oturarak bekleyin.
Bu kurallara uyulmaması durumunda test yanlış pozitif sonuç verebilir.
(Monash University SIBO Protocol, 2023)
Kimler risk altında?
– İrritabl bağırsak sendromu (IBS) hastaları
– Gastrit veya reflü için uzun süre PPI (mide asidi baskılayıcı) ilaç kullananlar
– Diyabet hastaları (özellikle tip 2)
– Tiroit hastalığı olanlar (hipotiroidi)
– Romatizmal hastalıklara sahip olanlar (özellikle sistemik lupus, skleroderma)
– Geçirilmiş bağırsak ameliyatı olan kişiler
– Aşırı stres ve düşük mide asidi yaşayanlar. (Cleveland Clinic, 2023)
Tedavi nasıl olur?
Tedavi, bireylerin özel durumlarına göre değişiklik gösterir. Genel tedavi adımları şunlardır:
1. Beslenme düzenlemesi: Düşük FODMAP diyeti
2. Antimikrobiyal tedavi: Rifaximin gibi hedefe yönelik antibiyotikler
3. Bağırsak hareketliliğini artırıcı ajanlar.
4. Probiyotik desteği (bazı türler faydalı olabilirken, diğerleri zarar verebilir)
5. Stres yönetimi ve mide asidi destekleri (örneğin betain HCl)
(Gastroenterology & Hepatology, 2024)
Bugün deneyebileceğiniz 3 şey
1. Düşük FODMAP kahvaltı tarifi
– 1 adet haşlanmış yumurta
– 1 dilim glutensiz ekmek
– 1/2 avokado
– 1 yemek kaşığı zeytinyağı
– 1 fincan zencefil çayı (Monash University, 2023)
2. Öğün sırasını değiştirin
Karbonhidratın en sona bırakılması, glukoz salınımını yavaşlatarak bağırsakta fermantasyon riskini azaltır.
3. 10 dakika sağ yana yatma
Yemekten sonra 10 dakika sağ tarafınıza uzanmak, mide boşalmasını hızlandırır ve bakterilerin yukarı doğru ilerlemesini engeller. (Clinical Gastroenterology Reports, 2023)
SIBO dostu 5 gıda/ 5 tehlike
Tüketmeniz önerilenler:
– Kabak n Salatalık
– Yumurta n Zeytinyağı
– Zencefil
Kaçınmanız gerekenler:
– Soğan & sarımsak
– Fasulye, nohut
– Elma, armut
– Süt ve yoğurt
– Kepekli ekmek
Bu liste, “düşük FODMAP” diyetine dayanmaktadır ve kalıcı olmayıp tedavi sürecine özgüdür. (Mayo Clinic, 2023)
YARIN
– Probiyotik mi, Prebiyotik mi, Postbiyotik mi?
– Yoğurt mu içelim, kapsül mü alalım?
– “Probiyotik” ibaresi bulunan her ürün gerçekten etkili mi?
– Takviye alırken en sık yapılan 5 hata nelerdir?
