Yağlar, vücudumuz için enerji sağlamak, vitaminleri taşımak ve organları korumak gibi hayati işlevleri yerine getiren önemli besin maddeleridir. Ancak, doymuş ve doymamış yağlar olarak iki gruba ayrılan bu yağ türleri, vücutta farklı etkilere yol açmaktadır. Uzun süreli araştırmalar, doymuş yağ içeren öğünlerin kalp damar sağlığı üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir.
Beyin, sınırlı bir enerji deposuna sahip olduğundan, sürekli olarak oksijen ve glikoz taşıyan kana ihtiyaç duyar. Bu gereksinimin karşılanması için vücut, “dinamik serebral otoregülasyon” adı verilen bir sistem kullanır. Bu sistem, kan basıncındaki dalgalanmalara rağmen beyne sabit ve yeterli miktarda kan akışını sağlar. Ancak, doymuş yağ açısından zengin bir öğün sonrasında bu mekanizma olumsuz etkilenebilir.
Yapılan araştırmalar, yüksek yağ içeren bir öğün sonrasında kanda yağ seviyesinin yaklaşık dört saat içinde zirveye ulaştığını ortaya koymaktadır. Bu süreçte kan damarları sertleşir, esnekliğini yitirir ve genişleme yeteneğini kaybeder. Bu durum, vücutta ve özellikle beyinde kan akışının kısıtlanmasına neden olarak, beynin ihtiyaç duyduğu kanı yeterince alamamasına yol açabilir.
Uzmanlar, bu durumun zamanla felç ve demans gibi hastalıkların gelişme riskini artırabileceği konusunda uyarıyor. Ayrıca, yaşlı bireylerin bu olumsuz etkilere karşı daha hassas olduğu ve bu nedenle doymuş yağ alımını sınırlamalarının son derece önemli olduğu belirtiliyor.
İngiltere Ulusal Sağlık Servisi (NHS), erkekler için günlük maksimum doymuş yağ tüketimini 30 gram, kadınlar için ise 20 gram olarak belirlemiştir. Ancak özellikle hafta sonları dışarıda yemek veya sipariş verme sıklığı bu limitlerin aşılmasına neden olabilmektedir.
Ara öğünlerden sonra vücut, “post-prandial lipaemia” olarak bilinen bir duruma girer. Bu dönemde kanda yağ seviyesi yükselir ve vücut sistemleri, özellikle beyin, en büyük risk altında kalır.
Araştırmacılar, doymuş yağ yerine çoklu doymamış yağların tercih edilmesini önermektedir. Somon, ceviz ve çeşitli tohumlar gibi gıdalarda bulunan bu yağlar, uzun vadede kalp ve beyin sağlığını destekleyebilir.
