Kalp hastalarının kafasında egzersiz ile ilgili pek çok soru bulunmaktadır.
Hastalar, ne zaman egzersize başlamaları gerektiğini, hangi tür egzersizleri, hangi hızda ve ne kadar süreyle yapacaklarını merak ederken, bir yandan da kaygı duymaktadırlar.
Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, bu konuda hastalara yol gösterecek önemli bilgiler paylaştı.
Prof. Dr. Bingür Sönmez
Hayati Uyarılar
Kalp hastalarının spor yapması mümkündür. Ancak, egzersiz doğru şekilde yapıldığında hayat kurtarıcı bir etki yaratabilir.
Bu nedenle, sınırların net bir şekilde belirlenmesi, ani zorlamalardan kaçınılması ve egzersizin mutlaka doktora danışılarak kişiye özel bir şekilde planlanması gerekmektedir.
Kalp Yetersizliği veya Ritim Bozukluğu Varsa Süre Uzar
Komplikasyonsuz bir enfarktüs ve sorunsuz geçen bir bypass ameliyatının ardından hasta, 1–2 hafta içinde hafif düzeyde fiziksel aktivitelere (örneğin evde yürüyüş) başlayabilir.
Egzersiz programı (kardiyak rehabilitasyon) genellikle 3. veya 4. haftadan itibaren doktor onayı ile başlatılır. Ancak, kalp yetersizliği, ritim bozukluğu ya da başka komplikasyonlar söz konusuysa bu süre uzayabilir.
Önce Kontrol
Egzersize başlamadan önce mutlaka bir kontrol yapılmalıdır. Ekokardiyografi (EKG) ile kalp atım gücü değerlendirilir,
– Gerekirse kontrollü bir efor testi, holter ile kan basıncı ve nabız değerlendirmesi yapılır.
– Böylece doktor, hangi yoğunlukta egzersizin güvenli olduğunu belirler.
Bunları Yapmayın
– Karın içi ve göğüs içi basıncı artıran eforlar (ağır yük kaldırmak, araba itmek vb.)
– Ani hareket (ani hızlanma) gerektiren sporlar (tenis, futbol vb.) genellikle önerilmez.
– Aort anevrizması, şiddetli kalp yetmezliği veya aktif iskemik kalp hastalığı varsa egzersiz, mutlaka doktor kontrolü altında yapılmalıdır.
Bu Belirtilerde Hemen Durun
– Egzersiz sırasında nefes darlığı, göğüs ağrısı, baş dönmesi, çarpıntı ya da yorgunluk hissederseniz hemen durun. Kendinizle asla yarışmayın.
– Egzersiz sonrası soğuma süresi olarak yavaş tempoda 5–10 dakika yürüyüş yapmalısınız.
Kaçınılması Gerekenler:
– Soğukta ya da sıcakta ağır egzersizler yapmak,
– Ağırlık kaldırma, ani efor, zıplama gibi zorlayıcı hareketler,
– Yemekten hemen sonra egzersiz yapmak. (Egzersiz, yemekten en az iki saat sonra yapılmalıdır),
– Yetersiz ısınma ve soğuma (ani kalp yüklenmeleri tehlikelidir).
İşte Aşamalar
Kalp krizi geçirmiş bir hasta için egzersiz programı, kademeli, güvenli ve kişiselleştirilmiş olmalıdır. Aşağıdaki aşamaları kapsar:
Hastanede
1. Hafta
Hedef: Komplikasyonları önlemek, dolaşımı artırmak.
Önerilen Aktiviteler:
– Yatak içi egzersizler
– Hafif oturup kalkmalar
– Ayakta durma, kısa mesafeli yürüme (2–5 dakika)
– Solunum egzersizleri
Sıklık: Günde 2–3 kez, 5–10 dakika.
Evde
İlk 6 Hafta
Hedef: Fonksiyonel kapasiteyi artırmak, güvenli aktivite alışkanlığı kazandırarak öz güveni yükseltmek.
Önerilen Aktiviteler:
– Yavaş tempolu yürüyüş (günde 10 – 15 dakika, haftada 5 gün)
– Ev içi hafif aktiviteler
– Günlük yürüyüşler (ilk başta 10-15 dakika, sonra kademeli olarak 30 dakikaya çıkarılır)
– Hafif germe ve esneme hareketleri
– Düşük yoğunluklu ev işleri
– Gerekirse ev tipi pedal bisiklet (düşük direnç)
6. Haftadan Sonra
Hedef: Kondisyonu geliştirme, kalp sağlığını koruma.
– Tempolu yürüyüş, hafif eğimli yol olabilir.
– Evde bisiklet (düşük dirençli, sabit)
– Yüzme (doktor onayıyla).
Sıklık: Haftada en az 4-5 gün.
– Süre 30-45 dakika.
3. Aydan Sonra
– Egzersizler günlük rutine alınabilir.
– Doktor onayı varsa 1-2 kg ile hafif ağırlık egzersizleri yapılabilir.
– Grup egzersizleri veya yürüyüş kulüpleri destekleyici olabilir.
