Kalp-damar hastalıkları, hem dünya genelinde hem de ülkemizde en yüksek ölüm oranına sahip hastalıklar arasında yer alıyor. Kalp sağlığının önemine dikkat çeken Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, “Kalbiniz sizden daha yaşlı ya da daha genç olabilir” ifadesiyle kalp yaşını hesaplama yöntemlerini açıklıyor.
Kalbin biyolojik yaşı nasıl ölçülür?
KLİNİK TESTLER
– Kan basıncı (tansiyon): Düzenli takibi önemlidir.
– Kolesterol seviyeleri (LDL, HDL, toplam): Takip edilmelidir.
– EKG (elektrokardiyogram): Koroner hastalıklar, ritim bozuklukları ve iletim sorunları kalbin yaşını gösterebilir.
– Ekokardiyografi (EKO): Kalp kası kalınlığı, pompa gücü (EF) ve kapak sorunları gibi veriler ölçülebilir.
– Kalsiyum skoru (bilgisayarlı tomografi): Koroner ve büyük damarlardaki kireçlenmeyi gösterir ve “damar yaşı” olarak değerlendirilebilir.
– Arteriyel sertlik (Pulse Wave Velocity): Damar elastikiyeti azaldığında biyolojik yaş artar. Kalbin oksijen taşıma kapasitesi (VO2 Max) egzersizle ölçülür ve genç bir kalpte daha yüksektir.
LABORATUVAR VERİLERİ
– CRP (C-reaktif protein): Yüksek seviyeleri damar içi iltihaplanma ve yaşlanma belirtisi olabilir.
– Total kolesterol, LDL, HDL, trigliserit düzeyleri: Yüksek değerler damar hastalığı riskini artırır.
– HbA1c (üç aylık kan şekeri ortalaması): Kan şekeri düzensizliği ve yüksek değerler damar hasarı riskini artırır.
Kalp Check-up’ınızı ihmal etmeyin
Sessiz kalp hastalıkları genellikle belirti vermez, bu nedenle erken tanı konulması zorlaşır. Tansiyon, kolesterol ve şeker düzeylerinin düzenli olarak izlenmesi önemlidir. Kan biyokimyası testleri, efor testi, EKG ve ECHO gibi tetkikler erken tanıya ulaşmanızı sağlar.
KALBİ GENÇ TUTMANIN 8 YOLU
1- Her gün hareket edin: Kalbinizin sağlıklı kalması için günde 30 dakika tempolu yürüyüş yapın. Düzenli egzersiz damarları esnekleştirir ve kalp ritmini dengeler.
2- Kalbe dost besinleri tercih edin: Akdeniz diyeti, zeytinyağı, ceviz, yeşil yapraklı sebzeler ve balık içermelidir. 2-3 ceviz ve bir avuç yaban mersini gibi antioksidanlar kalbinizi destekler. Şeker, trans yağ ve aşırı tuzdan uzak durun.
3- Stresi azaltın: Derin nefes almayı deneyin, doğada vakit geçirin. Meditasyon kalbi sakinleştirir.
4- Sevgi ve bağ kurun: Kalp, sadece kanla değil, duygularla da beslenir. Sevgi dolu ilişkiler kalbinizi genç tutar.
5- Yeterli uyku alın: 7-8 saatlik derin uyku kalbin tamir sürecidir. Uyumadan önce ekranlardan uzak durun ve sakinleşin.
6- Zararlı alışkanlıklardan uzak durun: Sigara, kalbin yaşını artırır. Alkol ve hareketsizlik de damar sağlığını olumsuz etkiler.
7- Menopozu geciktirin: Menopoz sonrası östrojen hormonunun azalması damar sertliğine yol açar. Bu nedenle tedavi yollarını değerlendirin.
8- Sabırlı olun: Hızlı karar veren bir yapınız varsa, yavaşlamayı öğrenin. A tipi kişiliklerde yüksek adrenalin seviyesi damar spazmına neden olabilir.
Kalp toparlanır mı?
Zararlı alışkanlıkların bırakılması durumunda kalp, iyileşme kapasitesine sahiptir. Ancak bu süreç alışkanlığın türüne, süresine ve kişisel risk faktörlerine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Alkol
– 1 hafta sonra kan basıncı düşer ve ritim normale döner.
– 3-6 ay içinde kalp kası toparlanmaya başlar.
– 1 yıl sonra kalbin kasılma gücü belirgin şekilde artar.
Sigara
– 5-15 yıl içinde kalp krizi riski, hiç sigara içmemiş biriyle aynı seviyeye gelir.
– 1 yıl sonunda kalp krizi riski %50 azalır.
Kötü beslenme ve hareketsizlik
– 2-4 hafta sonra kan şekeri, kolesterol ve tansiyon dengelenmeye başlar.
– 3 ayda egzersizle kalp debisi ve damar elastikiyeti artar.
– 6-12 ay içinde kalp yaşı gençleşmeye başlar ve koroner risk azalır.
Örnek karşılaştırma
KENDİNİZİ TEST EDİN
Bilimsel araştırmalara göre kalp yaşınız, çeşitli risk faktörlerine dayanarak hesaplanır. Sigara kullanımı, fiziksel aktivite düzeyi, uyku kalitesi, stres düzeyi ve ailede erken kalp hastalığı öyküsü gibi etkenler kalbin biyolojik yaşını etkileyen önemli faktörlerdir. Riskinizi ölçmek için bir test uygulayabilirsiniz.
KALP YAŞINI HESAPLAMA TABLOSU
