Fiziksel aktivitenin yalnızca kasları değil, aynı zamanda beyin sağlığını da olumlu yönde etkilediği bilimsel olarak kanıtlanmış bir gerçektir.
Uzmanlar, düzenli egzersizin hafızayı güçlendirdiğini, mekânsal algıyı keskinleştirdiğini ve bilişsel yaşlanmayı yavaşlattığını ifade etmektedir.
Marylebone Sağlık Grubu’ndan Fizyoterapist Dr. Paulina Kloskowska, İngiliz The Times gazetesine verdiği demeçte, “Beyin fonksiyonları üzerindeki olumlu etkileri kanıtlayan pek çok bilimsel çalışma mevcut. Sadece dört tür fiziksel aktiviteyi yaşamınıza dahil ederek zihinsel çevikliğinizi önemli ölçüde artırabilir ve beyin yaşlanmasını geciktirebilirsiniz” açıklamasında bulundu.
1. Uzun mesafe koşusu: Hafızayı güçlendiriyor
2021 yılında gerçekleştirilen bir araştırma, 22 uzun mesafe koşucusu ile 20 hareketsiz bireyin beyin yapısını karşılaştırmıştır.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) sonuçları, koşucuların hafıza merkezi olan hipokampüs bölgesinde belirgin bir şekilde daha fazla gri maddeye sahip olduğunu göstermektedir.
Ayrıca, Salk Biyolojik Çalışmalar Enstitüsü tarafından yapılan ve Neurology dergisinde yayımlanan başka bir araştırma, haftada en az 180 dakika süren kardiyo egzersizlerinin yaşlı bireylerde bile yeni nöron oluşumunu teşvik ettiğini ortaya koymuştur.
2. Denge egzersizleri: Mekânsal algıyı geliştiriyor
Yaş ilerledikçe insanların çevresel konumsal farkındalıkları azalabilir. Ancak bu yetenek, denge egzersizleri ile yeniden kazanılabilir. Scientific Reports’ta yayımlanan bir çalışmada, haftada 50 dakikalık 12 haftalık bir denge programı uygulayan katılımcıların hem mekânsal algılarında hem de hafızalarında belirgin gelişmeler kaydedilmiştir.
ClubQ fitness eğitmeni Harry Cox, evde dahi uygulanabilecek egzersizler öneriyor. Örneğin, bir dakika boyunca tek ayak üzerinde durmak; ileri seviye için gözleri kapatarak bu hareketi yapmak, nöromüsküler koordinasyonu artırma konusunda faydalıdır.
3. HIIT: Beyin proteinlerini harekete geçiriyor
Yüksek yoğunluklu aralıklı antrenmanlar (HIIT), egzersizler arasında kısa molalar verilerek yapılan yoğun programlardır. Bu tür egzersizler, sinir sistemi gelişiminde kritik bir rol oynayan BDNF (Beyinden Türetilmiş Nörotrofik Faktör) adlı proteinin seviyesini artırmaktadır.
Kloskowska, BDNF’nin öğrenme kapasitesi, sinirsel esneklik ve bilişsel esneklik için hayati öneme sahip olduğunu belirtiyor. Translational Neurodegeneration dergisinde yayımlanan veriler, BDNF eksikliğinin Alzheimer hastalığında sıkça görüldüğünü ve HIIT’in bu hastalığa karşı mücadelede önemli bir rol oynayabileceğini ortaya koymaktadır.
4. Kuvvet antrenmanı: Zihinsel sürdürülebilirliğin anahtarı
Kuvvet antrenmanları yalnızca fiziksel dayanıklılığı artırmakla kalmaz, aynı zamanda yaşa bağlı beyin yapısındaki bozulmaları da önleyebilir. Dr. Kloskowska, bu konudaki bilimsel verilerin giderek arttığını vurgulamaktadır.
Evde, örneğin televizyon izlerken hafif dambıllarla başlamak ve zamanla daha kapsamlı spor programlarına geçmek, uzun vadede bilişsel sağlığı korumak için etkili bir strateji olarak önerilmektedir.
