TUSGİD Başkan Yardımcısı Songül Özdağ’ın moderatörlüğünde düzenlenen programda, dernek üyesi ve yöneticilerin sorularına yanıt veren Uzman Klinik Psikolog Beste Bektaş ve Psikiyatrist Dr. Turan Çetin, günümüzdeki psikolojik ve sosyolojik toplumsal travmalar, kaygılar, gelecek endişesi, teknoloji bağımlılığı, madde ve kumar bağımlılığı, intihar vakaları ve ekonomik krizlerin yarattığı belirsizlikler gibi birçok faktörün stres düzeylerini artırdığını ifade etti. Toplantıda, bu sorunların başında yer alan istihdam ve toplumsal değerlerdeki dejenerasyonun yanı sıra, iş dünyasının bu duruma nasıl destek verebileceği de kapsamlı bir şekilde tartışıldı.
Uzman Klinik Psikolog Beste Bektaş, psikolojik sağlamlığın yalnızca stres, travma ve kayıplara karşı dayanıklılık değil, aynı zamanda bu durumlara uyum sağlama ve işlevselliği sürdürebilme kapasitesi olduğunu vurguladı. Uzun yıllar boyunca bu kavramın, bir kişilik özelliği olarak ele alındığını belirten Bektaş, güncel psikoloji literatürünün psikolojik sağlamlığın dinamik ve geliştirilebilir bir süreç olduğunu net bir şekilde ortaya koyduğunu ifade etti.
Beste Bektaş, “Psikolojik sağlamlık nedir, ne değildir?” konusundaki sunumunda şu noktaları dile getirdi:
“Çoğu zaman psikolojik sağlamlık, ‘hiç etkilenmemek’, ‘duygulanmamak’ veya ‘her zaman pozitif kalmak’ olarak yanlış anlaşılmaktadır. Oysa sağlam bir birey, zorlayıcı olaylardan etkilenmeyen biri değildir; aksine bu olaylardan etkilenen fakat çökmeyen kişidir.
Travma sonrası stres belirtileri göstermek, üzülmek, öfkelenmek ya da geçici işlev kayıpları yaşamak, psikolojik sağlamlığın yokluğu anlamına gelmez. Sağlamlık, bu belirtilerin zamanla düzenlenebilmesi ve bireyin yaşamla olan bağının kopmamasıdır. Bu nedenle psikolojik sağlamlık, patolojinin yokluğu değil, stres karşısında esnek uyum kapasitesi olarak tanımlanır.
Psikolojik sağlamlığın temel bileşenleri ise birçok psikolojik ve çevresel faktörün etkileşimiyle oluşmaktadır. Araştırmalar, sağlam bireylerin yoğun duygular yaşamadıkları için değil, bu duyguları düzenleyebildikleri için işlevsel olduklarını göstermektedir. Olumsuz duyguların bastırılmasından çok, tanınması ve tolere edilmesi önemlidir. Duygusal kaçınma, kısa vadede rahatlatıcı olabilir fakat uzun vadede sağlamlığı zayıflatır.
Psikiyatrist Dr. Turan Çetin, “Psikolojik sağlamlık geliştirilebilir mi?” başlıklı sunumunda, psikolojik sağlamlığın gelişiminin popüler kişisel gelişim söylemlerindeki gibi sadece “olumlama” ya da “pozitif düşünce” yoluyla değil, aşağıdaki süreçlerle güçlendirilebileceğini belirtti:
- Duygusal farkındalık ve regülasyon becerilerinin öğrenilmesi
- Bilişsel çarpıtmaların fark edilmesi ve esnetilmesi
- Kaçınma yerine kontrollü yüzleşme
- Güvenli ilişkiler kurma ve sürdürme
- Kendilik değerinin performanstan bağımsız olarak yapılandırılması
Bu aşamada psikoterapi, özellikle BDT ve travma odaklı yaklaşımlar, psikolojik sağlamlığın gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Buradaki amaç, bireyi daha güçlü hale getirmek değil, daha esnek ve bütünlüklü bir birey haline getirmektir. Psikolojik sağlamlık, doğuştan gelen bir ayrıcalık değil; yaşam deneyimleri içinde şekillenen, kırılganlıkla birlikte var olan bir kapasitedir. Sağlam olmak, düşmemek değil; düştüğünde kendini kaybetmeden yeniden ayağa kalkabilmektir. Bu nedenle psikolojik sağlamlık, insan olmanın zorluklarını inkâr etmeden, onlarla ilişki kurabilme becerisidir.”
Katılımcıların görüşlerini paylaştığı programın sonunda, TUSGİD Başkan Yardımcıları Songül Özdağ ve Yıldız İçyer, sunumlarıyla katkıda bulunan Suadiye Psikoterapi Merkezi kurucuları Uzman Klinik Psikolog Beste Bektaş ve Psikiyatrist Dr. Turan Çetin’e teşekkür plaketi takdim etti.
