İktisatçı Mahfi Eğilmez, “2000 ve 2025 Asgari Ücret Karşılaştırması” başlıklı yazısında son 25 yıl içinde asgari ücretin dolar bazında nasıl değiştiğini ve alım gücündeki farklılıkları ele aldı. Eğilmez, tartışmaların sadece ücret seviyesine odaklanmasının yanıltıcı olduğunu belirterek, asıl sorunun asgari ücretle çalışan bireylerin sayısındaki artış olduğuna dikkat çekti.
Eğilmez, bazı yorumcuların mevcut asgari ücreti 2000 yılı ile karşılaştırarak dolar bazında büyük bir artış yaşandığını ve durumun daha iyi hale geldiğini savunduklarını hatırlattı. Ancak, bu bakış açısının yetersiz olduğunu ifade eden Eğilmez, “Bu iki yıla ilişkin asgari ücrete bakmak yeterli değil” ifadesini kullandı.
GELİRLE BİRLİKTE GİDERLER DE ARTTI
Karşılaştırmanın sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için asgari ücretli bir ailenin giderlerinin de dikkate alınması gerektiğini vurgulayan Eğilmez, 2000 yılına ait verilerin sınırlı olması nedeniyle yapay zekâdan yararlandığını belirtti. Türk Lirası bazında karşılaştırmaların yüksek enflasyon ve kur etkisi nedeniyle anlamlı olmadığını ifade eden Eğilmez, bu nedenle hesaplamalarını dolar üzerinden gerçekleştirdiğini kaydetti.
Hazırlanan tabloda, üç kişilik çekirdek bir ailenin yalnızca zorunlu harcamalarının dikkate alındığını belirten Eğilmez, “Asgari ücretli ailenin herhangi bir lüks harcama, tatil, dışarıda yemek, sağlık, eğitim ve giyim harcaması bulunmadığı varsayılmıştır” şeklinde bir değerlendirme yaptı.
GIDA DAHA ERİŞİLEBİLİRDİ
Çalışmanın sonuçlarına göre asgari ücret, dolar bazında 2025 yılında 2000 yılına göre daha yüksek bir seviyede bulunuyor. Eğilmez, kişi başına gelirle kıyaslama yapıldığında bu artışın daha belirgin hale geldiğini ifade etti. Ancak, aynı dönemde asgari giderlerin de önemli ölçüde arttığına dikkat çeken Eğilmez, “Gıdaya erişim 2000 yılındaki asgari ücretle daha kolay görünüyor” dedi.
Konut giderlerinin her iki yıl itibarıyla da temel bir sorun olmaya devam ettiğini belirten Eğilmez, tek bir asgari ücretle geçinmenin mümkün olmadığını vurguladı. Bu durumun aileleri zorunlu tercihler yapmaya ittiğini ifade eden Eğilmez, “Ailede ya iki kişi çalışacak ya da dışarıdan bir destek alacak ya da borçlanacak” değerlendirmesini yaptı.
ASGARİ ÜCRETTE ASIL SORUN NE?
Eğilmez, asgari ücretin dolar bazında artmış olmasının asgari ücretli ailelerin refahını artırmadığını belirtti. Giderlerdeki artış göz önünde bulundurulduğunda, hem 2000 hem de 2025 yıllarında asgari ücretle asgari giderlerin karşılanmasının mümkün olmadığı ortaya çıkıyor.
Ünlü iktisatçı, asıl yapısal sorunun farklı bir noktada olduğunu vurgulayarak, “Çalışanların giderek artan bölümü asgari ücretle çalışır duruma geliyor” ifadesini kullandı. Bu durumun, orta sınıfın zamanla düşük gelirli bir kesime dönüştüğünü açık bir şekilde gösterdiğini belirtti.
