Gelecek yıl, emekçi ve emeklilerin zorlu bir süreçle karşı karşıya kalacağı öngörülüyor. Asgari ücretin açlık sınırının altında belirlenmesi, emekli aylıklarına ocak ayında yapılacak zamların da düşük kalacağı anlamına geliyor. Emekliler, açlık sınırının altında maaş almaya devam edecek. Özel sektördeki birçok ücretin asgari ücretin biraz üzerinde olması, asgari ücretteki sınırlı artış sebebiyle özel sektör genelindeki ücret zamlarının da bu duruma bağlı olarak şekilleneceği anlamına geliyor.
Hükümet ve işverenler, işçi temsilcilerinin yer almadığı bir toplantıda asgari ücreti 28 bin 75 lira olarak belirledi. Ancak bu yeni ücret, kasım itibariyle 29 bin 828 lira olan açlık sınırının hâlâ altında kalıyor. Asgari ücretli işçiler, bu miktarı ocak sonu veya şubat başında alabilecek. Bu süre zarfında, açlık sınırı ile asgari ücret arasındaki farkın daha da açılacağı öngörülüyor.
Asgari ücret, 2026 yılının sonuna kadar geçerli olacak. Hükümetten yıl ortasında asgari ücrette bir artış olacağına dair herhangi bir sinyal gelmediği için, yıl sonuna kadar milyonlarca işçinin açlık sınırının çok altında kalan maaşlarla geçim mücadelesi vermesi bekleniyor.
EMEKLİNİN HALİ PERİŞAN
Geçim sıkıntısı çeken milyonlarca emekli, önümüzdeki yıl daha da zor günler yaşayacak. SSK ve Bağ-Kur emeklilerine ocakta yüzde 12-14 oranında bir zam yapılması bekleniyor. İktidar, en düşük emekli aylığını, işçi ve Bağ-Kur emekli aylıklarıyla paralel bir şekilde artırma yoluna gidiyor. Şu anda en düşük Bağ-Kur emekli aylığı 16 bin 881 lira. Bu emeklilere en fazla yüzde 14 zam yapılsa bile, aylıkları 19 bin 244 liraya ulaşacak. Ancak bu miktar, asgari ücretin ve açlık sınırının çok gerisinde kalıyor. Yaklaşık 4 milyon emeklinin en düşük aylık aldığı belirtiliyor. Böylelikle, birçok emekli 20 bin liranın altında kalan aylıkları ile geçinmek zorunda kalacak. Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın verilerine göre, en düşük işçi emeklisi aylığı şu anda 18 bin 413 lira. Bu emekliye en fazla yüzde 14 zam gelse, aylığı 20 bin 991 liraya çıkacak. Ancak bu da açlık sınırı ile asgari ücretin oldukça altında kalacak.
Memur ve memur emeklilerinin maaş ve aylıkları, işçi ve Bağ-Kur emekli aylıklarından farklı olarak toplu sözleşme çerçevesinde artırılıyor. Ocak ayında memur ve memur emeklisine, toplu sözleşme ve enflasyon farkı ile birlikte yüzde 18-20 civarında bir artış bekleniyor. Şu anda en düşük memur emeklisi aylığı 19 bin 106 lira. Bu emekli, en fazla yüzde 20 zam aldığında aylığı 22 bin 927 liraya yükselebilecek. Ancak bu miktar da asgari ücretin ve açlık sınırının altında kalıyor. Ortalama memur emeklisi aylığı 23 bin 755 lira seviyesindeyken, bu emekliye yapılacak en fazla yüzde 20 zam ile aylığı 28 bin 506 liraya ulaşacak; yine asgari ücreti az da olsa geçse de açlık sınırının altında kalmaya devam ediyor.
KADEMELİ DÜŞECEK
Toplu sözleşme zam oranlarının düşük belirlenmesi, memur ve memur emeklilerini iki yıl boyunca zor bir döneme sokacak. Toplu sözleşme gereği, memur ve memur emeklisine ocak ayında yüzde 11 oranında zam yapılacakken, bu oran temmuzda yüzde 7’ye düşecek. 2027 yılına gelindiğinde ise zam oranı daha da azalacak. 2027’nin ocak ayında memur ve memur emeklisine sadece yüzde 5, temmuzda ise yüzde 4 zam yapılması planlanıyor. Bu oranlara enflasyon farkı da eklenecek, ancak hükümetin öngörüsü, enflasyonun düşeceği yönünde olduğundan, enflasyon farkının da azalması bekleniyor.
ÖZEL SEKTÖR EMEKÇİLERİ
Özel sektörde çalışan emekçilerin büyük bir kısmının ücreti de asgari ücretin biraz üzerinde. İşverenler, ocak zammı için asgari ücrete yapılacak artış oranını bekliyor. Özel sektördeki işçilere yapılacak zam oranlarının genel olarak yüzde 27 civarında kalması öngörülüyor. Bu durum, milyonlarca işçinin ücretinin yıl içerisinde açlık sınırının altına düşmesi anlamına geliyor.
‘MUTLAKA GÜNCELLENMELİ’
Emekçiler, asgari ücretin yıl içinde mutlaka güncellenmesini talep ediyor. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, asgari ücretin mevcut durumda açlık sınırının altında olduğunu vurguladı. 1 Şubat’ta ücretin yine açlık sınırının çok altında kalacağına dikkat çeken Çerkezoğlu, “Asgari ücret mutlaka yeniden ele alınmalı, güncellenmeli ve bu yüksek enflasyon ortamında yılda en az iki kez revize edilmelidir” şeklinde konuştu. Ayrıca, sendikalar arasında ortak bir mücadelenin sürdürülmesi gerektiğini belirterek, “Başta diğer konfederasyonlar olmak üzere herkesi ortak mücadeleye çağırmayı sürdüreceğiz” dedi.
