Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Kamu İşletmeleri Raporu’na göre, Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) 2024 yılına kadar kârlı bir performans sergiledi. 2022 yılında 2.3 milyar lira kâr elde eden kuruluş, 2023 yılına da 2.2 milyar lira kâr ile veda etti. Ancak 2024 yılı itibarıyla durum değişti ve TKİ, 6.4 milyar lira zarar açıkladı.
Bu zarar, özellikle Soma Termik Santrali’nin etkisiyle ilişkilendiriliyor. Soma Termik Santrali, 13 Ocak 2015 tarihinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından ihale sürecine dahil edilmiş ve Konya Şeker Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından 685.5 milyon dolar teklif ile satın alınmıştı. Konya Şeker, aynı zamanda Torku markasının da sahibidir.
‘BORCUNU TAHSİL EDEMEDİ’
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi ve CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, TKİ’nin tarihindeki en büyük zararı kaydettiğini belirtti. 2024 yılına 2.2 milyar TL kâr ile başlayan kurumun, aynı yılı 6.4 milyar TL zarar ile kapatmasını eleştiren Bakırlıoğlu, konuya dair şu açıklamalarda bulundu:
“2022 yılında 2 milyar 344 milyon TL, 2023 yılında ise 2 milyar 293 milyon TL kâr açıklayan TKİ’nin, 2024’te büyük bir zarar ile karşılaştığını görmekteyiz. Kurumun 2024 yılı faaliyet raporunu incelediğimizde, uzun zamandır dile getirdiğimiz bir gerçek ile karşılaştık. TKİ, Torku’nun sahibi olan Konya Şeker’den alacaklarını tahsil edemedi. Bu durumu yıllardır söylüyor, yöneticileri sorunu çözmeye ve santrali kamulaştırmaya davet ediyorduk. Zamanla TKİ’nin alacakları büyüyerek, kurumu borç batağına sürükledi. Faaliyet raporunda, kurumun ticari alacağının 17 milyar 685 milyon lira olduğu görülüyor. Bu, aslında Konya Şeker’den olan alacağının gizlenmiş bir hali. Bu borç 3 milyardan 18 milyara yükseldi.”
‘5 MİLYAR LİRA FAİZ ÖDEDİ’
Bakırlıoğlu, TKİ’nin alacaklarını tahsil edemediği için finansman kuruluşlarından borç almak zorunda kaldığını ve yalnızca 2024 yılında yaklaşık 5 milyar lira faiz ödediğini ifade etti. TKİ’nin 15 milyar lira borcu bulunduğunu belirten Bakırlıoğlu, şöyle devam etti:
“Yani kurum, alacaklarını tahsil edemediği için bir faiz sarmalına girmiş durumda ve yıllar sonra 6 milyar 416 milyon TL zarar açıklıyor. Üç yıldır bu durumu uyararak dile getiriyoruz. Bugün yaşananları üç yıl öncesinden öngördük. 3-4 yıl önce Konya Şeker’in TKİ’ye 3 milyar lira borcu vardı. ‘Önlem alın’ dedik. ‘Eğer önlem alınmazsa bu borç katlanarak büyür ve termik santral içinden çıkılmaz bir hale gelir’ uyarısında bulunduk. Ancak kimse bizi dinlemedi. Yıllardır bu durumu haykırıyoruz. Kurum, borçlarına rağmen santrale kömür vermeye devam etti ve bu süreç sonunda zarar etti.”
‘HESABI KİM VERECEK?’
CHP’li Bakırlıoğlu, Konya Şeker ile TKİ’nin yaklaşık 19-20 milyar TL’ye ulaşan borçlarının yapılandırılması için anlaşma yapıldığına dair haberlerin bulunduğunu da belirtti. Bakırlıoğlu, “Eğer bu anlaşma yapılacaktı, neden borç 3 milyar lira iken, TKİ zarar etmezken anlaşma yapılmadı? Oluşan kamu zararının hesabını kim verecek? Bu zarar bir muhasebe hatası değil, bir yönetim skandalıdır. TKİ’yi bu duruma getiren herkes, yargı önünde hesap vermelidir” ifadelerini kullandı.
