Milyonlarca sigortalı, emekli aylığı hesaplamalarının nasıl yapıldığını merakla bekliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), emekli maaşını belirlerken tek bir dönem yerine üç farklı zaman dilimi üzerinden işlem yapıyor: 9 Eylül 1999 öncesindeki çalışma süresi, 1999-2008 yılları arasındaki dönem ve 2008 sonrası yatırılan primler. Her bir dönemin kendine özgü katsayıları, nihai emekli maaşının belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
Her dönem için farklı katsayı ve oranlar kullanılarak hesaplamalar yapılmaktadır. Üç döneme ait tutarlar toplandıktan sonra emekli aylığı belirlenir. Sigortalının hangi yıllarda ne kadar prim ödediği, bağlanacak emekli maaşının seviyesinde kritik bir etki yaratmaktadır.
EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIYOR?
Emekli maaşı hesaplamasında dikkate alınan unsurlar şu şekildedir:
- Çalışma dönemi boyunca alınan brüt ücrete göre ödenen primler (SPEK: Sosyal Güvenlik Prime Esas Kazanç)
- Primlerin çarpıldığı Aylık Bağlama Oranı (ABO)
- Önceki yılın enflasyon oranı
- Önceki yılki büyümenin yüzde 30’u
- İçinde bulunulan yılın enflasyon artışları (Ocak ve Temmuz zamları)
2000 yılı öncesinde Aylık Bağlama Oranı (ABO) daha yüksek oranlarla uygulandı. Sonraki dönemlerde ABO düşse de kullanılan çarpanlar daha yüksek seviyelerde kalmış durumda. Ancak, emekli maaşını en fazla artıran dönem 1999 öncesi olarak dikkat çekmektedir. Bu dönemde prim günü ve prim tutarı yüksek olan sigortalıların aylıkları daha olumlu etkilenmektedir.
EMEKLİ OLMAK İÇİN AVANTAJLI DÖNEM HANGİSİ?
Maaş bağlama sırasında kullanılan güncelleme katsayısı, her yıl emekli aylıklarını etkileyen bir faktördür. Örneğin, 2024 yılında uygulanacak güncelleme katsayısı, 2023 yılı enflasyon ve büyüme verileri göz önüne alındığında, 2025’teki katsayıdan yüzde 30 daha yüksek olacaktır. Bu nedenle, 2024’te emekli olacakların maaşları, 2025’te emekli olanlara göre daha yüksek hesaplanmaktadır.
Enflasyonun düşüş eğiliminde olması, 2025 ile 2026 yılları arasında da benzer bir farkın yaşanabileceği yönünde beklentilere neden olmaktadır.
Emekli maaşları hesaplandıktan sonra bir güncelleme katsayısı ile çarpılmaktadır. Bu katsayı, bir önceki yılın enflasyonu ile büyüme oranının yüzde 30’unun toplanmasıyla belirlenir. Uygulanan formül şu şekildedir:
Bir önceki yılın enflasyonu + bir önceki yılın büyümesinin yüzde 30’u / 100 + 1
GÜNCELLEME KATSAYISI HESAPLAMASI
2025 yılı için yapılan hesaplama şu şekildedir:
- 2024 yılı enflasyonu + 2025 yılı büyümesinin yüzde 30’u
- 44.38 + 3.2 = 45.34
- 45.34 / 100 + 1 = 1.4534
Kesin enflasyon ve büyüme verileri henüz açıklanmadığı için tahmini hesaplamalar yapılabilmektedir. Orta Vadeli Program’da (OVP) 2025 yılı enflasyonu yüzde 28,5, büyüme tahmini ise yüzde 4 olarak öngörülmüştür.
Bu varsayımlara dayanarak 2026 yılı için güncelleme katsayısı hesabı şu şekilde gerçekleştirilmektedir:
28.5 + 1.2 / 100 + 1 = 1.2970
EMEKLİ MAAŞI NASIL GÜNCELLENİYOR?
2025 yılında emeklilik dilekçesi verecek bir sigortalı için, üç ayrı dönem üzerinden hesaplanan maaş tutarı, ilgili güncelleme katsayısı ile çarpılarak emekli aylığı belirlenmektedir.
