CHP Milletvekili Hasan Öztürkmen, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde gerçekleştirdiği basın toplantısında, Türkiye’de resmi kayıtlarla belirlenen 6 bin 284 vakfın bulunduğunu ve bunlardan 345’inin vergiden muaf olduğunu açıkladı. Bu vakıfların yarısının dini vakıflardan oluştuğunu da vurguladı.
Öztürkmen, bu vakıfların bir kısmının cemaat adı altında ticari faaliyetler yürüttüğüne dikkat çekerek, “Sadece dini hizmet amacı güden vakıflara karşı bir eleştirimiz yok. Ancak, bu dini vakıfların önemli bir kısmı doğrudan cemaatlere ait ve ticaret yapmaktadır” ifadesini kullandı.
“CEMAAT VAKIFLARINA SERVET AKTARILIYOR”
Öztürkmen, açıklamalarına şu şekilde devam etti:
“Cemaat vakıfları, milyarlarca liralık rantın döndüğü ticari merkezler haline gelmiştir. Topladıkları bağışların yanı sıra bağlı şirketleri aracılığıyla büyük bir ekonomik yapı oluşturmuş durumdalar. Ayrıca, vergi muafiyetleri sayesinde tek kuruş vergi ödemiyorlar. Büyük şirketler ve kurumlar, devlete ödemeleri gereken vergiyi bu vakıflara bağış yaparak düşürüyor. Devlet kasasına girmesi gereken milyarlarca liralık kaynak, bu şekilde cemaat vakıflarının hesaplarına aktarılıyor. Bu yöntemle binlerce şirket, devlete hiçbir vergi ödemiyor ve cemaat vakıflarına büyük bir servet aktarılıyor.”
Öztürkmen, 2020 yılında Başkent Gaz A.Ş.’nin Kızılay’a 8 milyon dolar bağış yaptığını, ancak bu bağışın Ensar Vakfı ile ortak projelerde kullanılmasını şart koştuğunu hatırlattı. Vergi muafiyeti uygulamasının, istisnai bir kamu desteği olmaktan çıkarak sistematik bir kaynak aktarım modeli haline dönüştüğüne değindi. İnceledikleri 345 vakıftan 32’sinin doğrudan cemaat ve tarikat bağlantılı olduğunu tespit ettiklerini belirtti. Dini duygularla kurulan vakıflara saygı duyduklarını, ancak birçok vakfın eğitim faaliyeti adı altında ticari işletmeler de yürüttüğünü ifade etti.
“İKTİDARIN 2026 YILI İÇERİSİNDE ALMAKTAN VAZGEÇTİĞİ VERGİ MİKTARI TAM 3,6 TRİLYON TL”
“Cemaat vakıflarına bağlı ‘şeyh holdingleri’ ve tarikat şirketleri, milyarlar kazanarak büyük servetler biriktiriyor ama vergi ödemiyorlar. İktidarın 2026 yılı içinde almaktan vazgeçtiği vergi miktarı tam 3,6 trilyon TL. Yani bu miktar, ‘vergi harcaması’ adı altında kayboluyor. Ortaya çıkan açık ise dolaylı vergilerle vatandaşın sırtına yükleniyor. Vatandaşı vergi yükü altında bırakan Saray iktidarı, milyarlar kazanan tarikat vakıflarını vergi muafiyeti ile koruyor.”
Öztürkmen, vergiden muaf tutulan cemaat vakıflarının isimlerini içeren 7 metrelik ruloyu basın mensuplarına göstererek, vakıfları sıraladı:
“Hamiyet ve İrfan (A.H.İ) Vakfı: Nurcuların Meşveret Cemaatine bağlı. Temel faaliyetleri ‘Talebe Evleri’ projesi çerçevesinde yürütülüyor. Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı: 2011 yılında kuruldu, Celvetiyye tarikatına bağlı. Bayrampaşa Yeşil Camii İlme Hizmet Vakfı: İsmailağa Cemaatine ait, 2014 yılında Abdullah Ustaosmanoğlu tarafından kuruldu. Kuran kursları düzenliyor. Bereket Vakfı: Kurucusu Muhammed Culha, 90’lardan beri faaliyet gösteriyor, burs faaliyetleri yürütüyor.”
Es-seyyid Osman Hulusi Efendi Vakfı: Nakşibendi tarikatına bağlı, adını 1990’da ölen tarikat liderinden alıyor. İsmailağa Camii İlim ve Hizmet Vakfı: İsmailağa Cemaati’nin ana vakfı, 2015 yılında vergi muafiyeti aldı. İhlas Vakfı: Işıkçılar cemaatine bağlı, kurucusu Hilmi Işık. Kevser Eğitim Vakfı: Nakşibendi tarikatının Konyevi koluna bağlı, 2022 yılında vergi muafiyeti aldı.”
Mahmud Esad Coşan Eğitim Kültür Dostluk ve Yardımlaşma Vakfı: İskenderpaşa cemaatinin bir kolu, adını 2001 yılında ölen şeyhinden alıyor. Manevi ve İktisadi Kalkınma Vakfı: Kurucusu Cumhuriyet ve Atatürk karşıtı olarak bilinen Şevki Yılmaz. Reyhan Kültür Vakfı: Nakşibendî tarikatının Halidiye koluna bağlı. Sevgi Vakfı: İskenderpaşa cemaatinin Gümüşhanevi Tekkesi’ne bağlı.”
Seyyid Burhaneddin Hazretleri Hizmet Vakfı: Kayseri merkezli, adını Mevleviyye tarikatının kurucusundan alıyor. Suffa Vakfı: Nur cemaatinin bir kolu, ‘Mutlu Yuva Derneği’ adı altında faaliyet gösteriyor. Süleymaniye Kültür Sanat Eğitim ve Sağlık Vakfı: Süleymancılar cemaatine bağlı, kurucusu Abdulaziz Bayındır. Altın Nesil Vakfı: 9 Ekim 2024 tarihinde vergiden muaf, Erenköy cemaatine bağlı.”
İnsan ve İrfan Vakfı: Kurucuları arasında Bilal Erdoğan da var, her yıl milyonlarca liralık bağış topladığı biliniyor. Türkiye İlmi İçtimai Hizmetler Vakfı: Erenköy cemaatine bağlı, esnaf ve iş insanları kolu. Nun Eğitim ve Kültür Vakfı: Kurucusu Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak, özel Nun Okulları’nı bünyesinde bulunduruyor. İlim Yayma Vakfı: Bilal Erdoğan’ın mütevelli heyeti üyesi olduğu vakıflardan biri.”
Enderun Eğitim Vakfı: Enderun Mektepleri modelini destekliyor. Ensar Vakfı: AKP’ye yakınlığı ile biliniyor, “vergiden kaçınmak” isteyen şirketlerin bağış listesinde ön sıralarda yer alıyor. Geçmişte yurtlarındaki çocuk istismarı olayları ile gündeme gelmişti. Şevkat Vakfı: İstanbul merkezli, özel “Şevkat Okulları” ile ilkokul ve lise düzeyinde faaliyet gösteriyor. Zümrüt Vakfı: Ağırlıklı olarak İstanbul Erenköy’de faaliyet gösteriyor, yönetim kurulu üyeleri arasında İBB AKP Grup Sözcüsü Murat Türkyılmaz da bulunuyor.
Sami Efendi İlim ve Kültür Yardımlaşma Vakfı: Erenköy cemaatine bağlı, Ankara merkezli. Bilgiç Vakfı: Menzil cemaatine ait. İlksav İlim Kültür ve Sanat Vakfı: Nakşibendi tarikatının bir kolu olan İskenderpaşa dergâhının şeyhi Mahmud Esad Coşan tarafından kurulmuştur.
İnsan Hak ve Hürriyetleri ve İnsani Yardım Vakfı (İHH): AKP’ye yakın, bir cemaatler koalisyonu. Türkiye Gençlik ve Eğitime Hizmet Vakfı (Türgev): Yönetiminde Bilal Erdoğan ve Esra Albayrak da bulunuyor, kadrolaşma bu vakıf üzerinden yürütülüyor. Yeni Türkiye Eğitim Vakfı: 2019’da İstanbul merkezli olarak kuruldu, mütevelli heyeti başkanı
