Kâr eden kamu kurumları, son dönemde kayıplar vermeye başladı. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Kamu İşletmeleri Raporu’na göre, Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) bünyesinde 2019 yılında ortalama 100 bin 516 kişi istihdam edilirken, bu rakam 2024’te 98 bin 983’e geriledi. 2023 yılında KİT’lere bütçeden 294.1 milyar lira aktarılırken, bu miktar 2024’te 489.5 milyar liraya çıkarak yüzde 66.5 oranında bir artış gösterdi.
BOTAŞ EN YÜKSEK ZARARA UĞRADI
Raporda, geçen yılı zarar ile kapatan kurumların başında BOTAŞ yer alıyor. 2023’te 672.7 milyon lira zarar eden BOTAŞ’ın kaybı, 2024’te 44.9 milyar liraya fırladı. Bu durum, bir önceki yıla göre yüzde 6 bin 583 oranında bir değişim gösterdi. BOTAŞ’ın doğalgaz ithalatı nedeniyle oluşan maliyetler de 2023’e göre yüzde 29.1 artarak 735.9 milyar TL’ye ulaştı.
TCDD’DE DURUM KÖTÜLEŞTİ
Zarar eden kurumlar arasında ikinci sırada 36.6 milyar lira zararla Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) bulunuyor. 2024’te Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından TCDD’ye yaklaşık 94.1 milyar TL nakdi sermaye aktarımı yapılırken, 2023 yılında bu kurum 10.4 milyar TL faaliyet zararı ve 11.5 milyar TL dönem zararı kaydetmişti. 2024’te ise faaliyet zararı 27.6 milyar TL’ye, dönem zararı ise 36.6 milyar TL’ye yükseldi. Bu zararın 12.1 milyar TL’sinin enflasyon düzeltmesinden kaynaklandığı ifade edildi. TCDD Taşımacılık AŞ’nin zararı, 2023’te 2.8 milyar liradan 25.1 milyar liraya çıktı. Öte yandan, özel sektörün demiryolu taşımacılığına girişini desteklemek amacıyla 2024’te özel demiryolu tren işletmecilerine 21 lokomotif ve 400 vagon kiralandı.
KÂRDAN ZARARA DÖNÜŞ
Elektrik Üretim AŞ, 2023 yılında 13.7 milyar lira kâr elde etmişken, 2024’te 12.3 milyar lira zarar açıkladı. TEDAŞ, 2023’te 283.6 milyon lira kâr ederken, 2024 yılında 2.9 milyar lira zarar etti.
Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) 2023’te 2.2 milyar lira kâr elde ederken, 2024’te 6.4 milyar lira zarar etti. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 2023’teki kârı 675.4 milyon lira iken, geçen yılı 12.1 milyar lira zararla kapattı.
ŞEKERDE BÜYÜK KAYIP
Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’nin (TŞFAŞ) 2023 yılı zararı 3.3 milyar lira olarak kaydedilmişken, 2024’te bu rakam 11.6 milyar liraya yükseldi.
KAYIPLAR DEVAM EDİYOR
Türkiye Taşkömürü Kurumu, 2022 yılında 1.9 milyar lira zarar ederken, 2023’te bu kaybı 5.9 milyar liraya çıkardı. 2024’te ise zarar 12.6 milyar liraya ulaştı. Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayi AŞ (TÜRASAŞ), 2023’te 19.4 milyon lira kâr elde ederken, 2024’te 261.5 milyon lira zarar açıkladı.
