Bugün yapılan kabine toplantısının ardından, yeni asgari ücret belirleme süreci de netlik kazanacak. Eğer komisyonun mevcut yapısında bir değişiklik yapılmazsa, işçi temsilcileri bu sürece katılmayacak. İşçi tarafının komisyon dışında kalması durumunda ise sürecin kısa sürede tamamlanabileceği öngörülüyor.
NELER ETKİLENECEK?
Asgari ücretin değişimi, birçok farklı kalemi doğrudan etkiliyor. Artıştan etkilenecek olan kalemler arasında şunlar yer alıyor:
“SGK primleri, isteğe bağlı sigorta primleri, askerlik, doğum ve yurt dışı hizmet borçlanmaları, idari para cezaları, işsizlik maaşı, kısa çalışma ve nakdi ücret desteği, doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği, genel sağlık sigortası primi, çıraklık ücretleri ve SGK primleri, bazı sosyal yardımlar (hane gelirinin asgari ücrete oranına göre belirleniyor).”
Ayrıca, aile destek ödemeleri, engelli ve yaşlı aylıkları, evde bakım yardımı ve sosyal yardım hak sahipliği sınırları da asgari ücrete bağlı olarak düzenleniyor.
200 KALEMİ ETKİLİYOR
Yasal düzenlemelerdeki atıflar ve idari para cezaları dikkate alındığında, asgari ücret değişikliği yaklaşık 200 farklı kalemi etkiliyor. Örneğin, sigortasız işçi çalıştırmanın cezası iki aylık asgari ücrete denk gelirken, işçinin sağlık gözetimini yaptırmamanın cezası bir aylık asgari ücret tutarındadır.
HAK-İŞ’TEN ÖNERİ
Hak-İş, asgari ücretle ilgili bir rapor hazırlayarak mevcut yapıda hükümetin sosyal taraflarla eşit sayıda üye ile temsil edildiğini vurguladı. Bu durumun, komisyonun karar alma sürecinde hükümetin tek belirleyici aktör olmasına neden olduğunu ifade etti. Hak-İş, ücretin belirlenmesinin öncelikle işçi ve işveren arasındaki pazarlıklarla gerçekleşmesi gerektiğine dikkat çekti ve asgari ücretin tespitinde sosyal tarafların uzlaşmasının esas alınması gerektiğini belirtti.
3 KONFEDERASYON DA OLSUN
Hak-İş, komisyonun 7 işçi temsilcisi, 7 işveren temsilcisi ve 1 bağımsız başkandan oluşmasını önerdi. Ayrıca, işçi ve işveren konfederasyonları tarafından belirlenmiş, ancak oy hakkı bulunmayan 3’er öğretim üyesinin de komisyonda yer almasını talep etti. Hak-İş, işçi temsilcilerinin Ekonomik ve Sosyal Konsey’de temsil edilen 3 konfederasyon tarafından üye sayılarına göre belirlenmesini önerdi. Böylece komisyonda Türk-İş, Hak-İş ve DİSK’in belirlediği üyelerin yer alması sağlanacak. Hak-İş’in önerisine göre, başkanın da işçi ve işveren temsilcileri tarafından uzlaşma ile belirlenmesi planlanıyor. Uzlaşmazlık durumunda ise başkan adaylarının her güncelleme döneminde sırayla görev yapması öngörülüyor. Karar alma süreçlerinde başkanın tarafları uzlaştırmaya çalışması ve oy kullanmasının son çare olarak düzenlenmesi de öneriler arasında yer alıyor.
‘GENEL SEKRETERLİK KURULSUN’
Hak-İş, komisyonda sekreterya hizmetlerinin yürütülmesi için işçi ve işveren konfederasyonları tarafından finanse edilecek bir genel sekreterlik kurulmasını önerdi. Genel sekreterin, işçi ve işveren konfederasyonları tarafından karşılıklı uzlaşmayla seçilmesi gerektiğini belirtti. Uzlaşma sağlanamaması durumunda ise dönüşümlü olarak görev yapılması önerildi. Hak-İş, asgari ücretin yıl içinde gerektiğinde güncellenmesini talep ederek, enflasyon, satın alma gücündeki değişim ve ortalama ücret artışlarının da dikkate alınmasını istedi. Çalışanların emeğinin karşılığı olan ücret üzerindeki baskının azaltılması amacıyla mevzuatta asgari ücrete yapılan atıfların kaldırılması gerektiğini vurgulayan Hak-İş, çalışanların asgari ücretten kurtarılarak adil bir ücrete ulaşmasının önemine dikkat çekti. Bu noktada, toplu iş sözleşmesinden yararlanan işçi oranlarının artırılmasının gerekliliği de ifade edildi.
