Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2025 yılına ait üçüncü enflasyon raporu toplantısını başarıyla gerçekleştirdi. TCMB Başkanı Fatih Karahan, yıl sonu enflasyon beklentilerini aktarıp, yurtiçi talepte dezenflasyon sürecinin devam ettiğini ve sıkı para politikasının etkilerinin gözlemlendiğini dile getirdi.
ENFLASYON VE TAHMİNLER
Karahan, raporun önceki toplantısındaki tahminlerle karşılaştırmalı güncellemeleri sundu. Önceki tahminlerde yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 24 olarak belirlenmişken, yeni raporda bu aralığın yüzde 25 ile 29 arasında değiştiği ifade edildi. 2026 yılı için enflasyon tahmini ise ikinci raporda yüzde 12 iken, üçüncü raporda bu tahmin yüzde 13-19 aralığına yükseltildi.
Orta vadeli tahminlerde bazı değişiklikler yapıldı. Dış talebe ilişkin varsayımlar ve ham petrol ithalatı tahminleri yukarı yönlü güncellenirken, gıda enflasyonu tahmini 2025 için sabit bırakıldı. 2026 için ise yukarı yönlü bir revizyon gerçekleştirildi. Ara hedefler 2025 yılı için yüzde 24 ile sabit kalırken, 2026 ve 2027 hedefleri sırasıyla yüzde 16 ve 9 olarak güncellendi. Orta vadede yüzde 5 seviyesi hedefleniyor. Karahan, hedeflerden sapma durumunda 2026 yılı ilk toplantısında nedenlerin açıklanacağını da belirtti.
CARİ AÇIK VE EKONOMİK RİSKLER
Karahan, cari açığın ikinci çeyrekte arttığını ve enerji ile küresel ticaret politikalarından kaynaklanan risklerin devam ettiğini vurguladı.
FAİZ VE MEVDUAT POLİTİKALARI
Politika faiz indirimlerinin mevduat ve kredi faizlerine beklenildiği şekilde yansıdığı, ayrıca kur korumalı mevduatın (KKM) bu yıl içerisinde sonlandırılmasının planlandığı aktarıldı.
SERMAYE GİRİŞİ VE PİYASA TEPKİLERİ
Mart ayında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve CHP’nin cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından iki ay boyunca çıkış eğiliminde olan sermayenin, Mayıs itibarıyla yeniden ülkeye giriş yaptığı belirtildi. Tahvillerde risk algısının arttığı, yatırımcıların portföy tercihlerinin hisse senetlerine yöneldiği ifade edildi.
ÜRETİM VE İŞSİZLİK
İkinci çeyrekte üretim göstergelerinin ılımlı bir seyir izlediği, manşet işsizlik oranının ise artış gösterdiği kaydedildi.
Rapor, TCMB’nin yıl sonu ve orta vadeli enflasyon tahminlerinin güncellendiğine ve piyasa beklentilerinin yakından takip edildiğine dikkat çekti.
SORU-CEVAP BÖLÜMÜ
– Toplantıda sorulan “Ara hedeflere neden ihtiyaç duydunuz?” sorusuna TCMB Başkanı Fatih Karahan, ara hedeflerin bugüne kadar tahmin işlevi gördüğünü ve artan belirsizlik ile yüksek tahmin revizyonları nedeniyle artık ara hedefleri tahminlerden ayırmaya karar verdiklerini belirtti. Karahan, çok uç gelişmeler olmadığı sürece ara hedeflerde değişiklik yapmayı planlamadıklarını ve olası sapmaları şeffaf bir şekilde açıklayacaklarını ifade etti.
– İkinci olarak yöneltilen “Son dönemdeki gidişatı nasıl tanımlarsınız? Sadece hizmetten kaynaklı ise bu problem nasıl aşılır? Daha sıkı bir para politikası faydalı olur mu?” sorusuna Karahan, enflasyondaki ana eğilimin yılın başından bu yana ciddi şekilde düştüğünü vurguladı. Karahan, “Yıl ortasında yaşanan çeşitli olaylara rağmen eğiliminin düştüğünü görmek önemli. Biraz daha eğitim ve kira kaynaklı katılık söz konusu. Para politikasının kolay etkileyeceği bir kalem değil. Aşağı yönlü eğilimin devam edeceğini gösteriyor. O kadar hızlı kırılmayacak bu katılık. Kararlılıkla kaldığımız sürece kıramayacağımız hiçbir katılık yok” dedi.
– Toplantıda yöneltilen “Bundan sonraki dönemde aynı büyüklükteki faiz indirimleri olması için hangi koşullar olmalı? İdeal faiz aralığı görüyor musunuz?” sorusuna TCMB Başkanı Fatih Karahan, enflasyon üzerindeki risklerin kararlarında belirleyici olduğunu belirtti. “Belli bir alanımız olduğunu düşünüyor, ihtiyatlı şekilde enflasyon görünümü bozmadan yapmak istiyoruz. Enflasyon piyasa beklentilerinin altında oldu ve bu bizim açımızdan önemli bir gelişme. Özellikle eğitim ve kira bizim tahminimizin üzerinde. Toplantı bazlı ilerliyoruz, veri akışına bazlı ilerliyoruz. Oto pilotta değiliz” ifadelerini kullandı.
– “Kur politikanız tam olarak nedir?” sorusuna Karahan, “Hiçbir şekilde bu süreçte kur politikamızda bir değişiklik olmadı. Reel değerlendirme TL’ye olan ilginin artmasının doğal bir sonucu. Bu talebin değiştiği durumda reel değerlendirmenin olmadığını görmek normal. Son dönemde TL’ye olan talebin tekrar canlandığını görüyoruz” yanıtını verdi. TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay da, “Bütün bunları birbirine bağlayabilirsiniz. Sıkı para politikası önümüzdeki günlerde de devrede olacak. Geçmişte gördüğümüz reel değerlendirmelerin şimdi görmemenin herhangi bir problem teşkil edeceğini düşünmüyoruz” dedi.
– Rezervlerin yükselmesi ve politika sıkılığının durumu ile ilgili soruya Karahan, “Büyümenin dezenflasyon patikası ile uyumlu seyretmesi oldukça önemli. Kredi büyümesinde belirleyici olan politika faizinin büyümesi. Son ayda KOBİ kredi büyümesi bir miktar artmış durumda. Limitleri hızlı şekilde gevşetmesi yönünde talep var ama erken olduğunu düşünüyoruz. Limitleri kısa vadede değiştirmeyi düşünmüyoruz” yanıtını verdi.
– Toplantıda sorulan “Geniş tanımlı işsizlik için Merkez Bankası’nın şu an ya da önümüzdeki sürece ilişkin alacağı bir aksiyon var mı?” sorusuna Karahan, işsizlikteki değişimlerin 2024’te başlayacağını belirterek, “İşsizlikte aşağı yönlü, atılda yukarı yönlü bir seyir gördük. 2020’de zamana bağlı eksik istihdam da oldu. Yarı zamanlı istihdamla karıştırmamak gerekiyor. Atıl işgücündeki artışın döngüsel değil yapısal unsurlardan kaynaklandığını değerlendiriyoruz” dedi.
– “Orta Vadeli Program’da bundan sonra ara hedefler mi sunulacak? Belirsizlik hedefleri ara hedeflerin üzerinde. Bunu nasıl anlamalıyız?” sorusuna Karahan, “OVP’de bizim görüşümüz dikkate alınıyor. Sağlıklı içgüdüm içinde ilerliyoruz. Bu sene politika ufkunu da dikkate aldığımızda ara hedefi bir daha değiştirmeyeceğimiz için bu sene başlamak istedik. Gelişmeler olmadığı halde değiştirmeyeceğiz” yanıtını verdi.
– Rezerv birikimiyle ilgili soruya TCMB Başkan Yardımcısı Hatice Karahan, “Önceliğimiz rezerv yeterliliğini sağlamak. Belli bir hedefimiz yok. Yeterlilik seviyelerinde eşitliğe ulaşmayı önemli buluyoruz. Diğer göstergelerin yukarı yönlü olması için rezerv biriktirme hedefimiz devam edecek” dedi. TCMB Başkanı Fatih Karahan ise, “Bankalara verdiğimiz TL hedeflerimiz var. Bu hedefler bir taraftan algının değişebildiği durumlarda TL’ye ters bir hareketin olmasını engelliyor. Olumsuz bir hareket beklemiyoruz. Şu anki verilerde bunu teyit eder durumda. Bir risk görecek olursak para politika duruşumuzu bu doğrultuda ayarlamaya hazırız” ifadelerini kullandı.
