Hükümetin “tasarruf yapıyoruz” açıklamalarına rağmen, bütçede önemli bir dengesizlik meydana geldi. Açık hedefleri tutmadı. Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde bu yıl için 1.9 trilyon lira bütçe açığı öngörülürken, Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın beklentiler raporuna göre yıl sonunda bütçenin 2.3 trilyon lira açık vermesi bekleniyor. Faiz giderlerinin bütçeyi büyük ölçüde etkilemesi ve kurumların ilk altı ayda gerçekleştirdikleri harcamalarda geçen yıla göre artış yaşanması dikkat çekici bir durum olarak öne çıkıyor.
OVP’de belirlenen bütçe açığı hedefi 1 trilyon 930 milyar lira olarak belirlenmişti; ancak bu hedefin tutmayacağı kesinleşmiş durumda. Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler Raporu’nu yayımladı. Bu rapora göre, toplam giderlerin 14 trilyon 731 milyar 14 milyon TL olarak öngörüldüğü bütçenin, yıl sonunda 14 trilyon 730 milyar TL olması hedefleniyor. Faiz giderlerine yönelik tahminler ise 1 trilyon 950 milyar TL olarak belirlenmişken, bu rakamın 2 trilyon 52 milyar 700 milyon TL olarak gerçekleşeceği öngörülüyor.
Bütçede yıl sonu itibarıyla 12 trilyon 800 milyar 325 milyon TL olarak hedeflenen gelirlerin 12 trilyon 332 milyar 585 milyon TL’de kalması bekleniyor. Ayrıca, 11 trilyon 138 milyar 753 milyon TL olarak öngörülen vergi gelirlerinin de 10 trilyon 533 milyar 435 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Böylece, bütçenin yıl sonunda 2 trilyon 397 milyar 415 milyon TL açık vermesi bekleniyor.
KURUMLAR TASARRUF DİNLEMEDİ
Bütçedeki tasarruf söylemlerine rağmen, kamu kurumlarının 6 aylık harcamalarında geçen yıla göre önemli bir artış yaşandı. Genel bütçeli idarelerin harcamaları yüzde 45.6 artarak 4.4 trilyon liradan 6.5 trilyon liraya, özel bütçeli idarelerin harcamaları ise yüzde 22.9 artışla 464.6 milyar liradan 571.2 milyar liraya yükseldi. Ayrıca, düzenleyici ve denetleyici kurumların harcamaları da yüzde 47.7 artarak 21.5 milyar liradan 31.8 milyar liraya çıktı. Merkezi yönetim bütçesinden yapılan harcamalarda ise yüzde 43.7 oranında bir artış gözlemlendi; böylelikle 6 aylık harcama geçen yıla göre 4.5 trilyon liradan 6.5 trilyon liraya yükseldi.
Rapora göre, bazı kamu kurumlarının harcamalarında geçen yılın aynı dönemine göre önemli oranda artışlar yaşandı. Örneğin, TBMM’nin harcamaları yüzde 50.9 artışla 4.7 milyar liradan 7.2 milyar liraya ulaştı. Cumhurbaşkanlığı’nın harcaması ise yüzde 9.9 artarak 6.1 milyar liradan 6.6 milyar liraya çıktı. Genel bütçe kapsamındaki idareler arasında en fazla artış, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın harcamasında gerçekleşti; bu harcama yüzde 65.7 artışla 112.9 milyar liradan 187.2 milyar liraya yükseldi. Milli Savunma Bakanlığı’nın harcaması da yüzde 55.6 artışla 162.1 milyar liradan 252.1 milyar liraya çıktı.
SARAYLARDA DA ARTIŞ
Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı’nın harcamaları da yüzde 51.1 oranında artış gösterdi ve 1.6 milyar liradan 2.5 milyar liraya ulaştı. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın harcamaları ise yüzde 33.3 artışla 46.7 milyar liradan 62.2 milyar liraya yükseldi.
