Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yerli madenlerde üretilen altın alımını durdurdu. 2017 yılında yapılan düzenlemeyle, Türkiye’de üretilen tüm altınların alımında öncelik TCMB’ye tanınmıştı.
UZMANLAR MAKASIN DARALACAĞINI SÖYLÜYOR
Uzmanlar, alınan bu kararın uluslararası piyasa ile yurtiçi altın piyasası arasındaki 12 bin dolara kadar çıkan fiyat farkını azaltacağını ifade etti. Altın ithalatı kotasından kaynaklı zorluklar yaşayan sektörde, bu kararın olumlu karşılandığı ve piyasalara “can suyu” etkisi yaratmasının beklendiği dile getirildi.
Yıllık 40 tona ulaşan yerel üretimin doğrudan satışının, altın ithalatı kaynaklı cari açığın azaltılmasına katkı sağlaması öngörülüyor.
“MAKAS AÇILINCA BAŞKA YOLLAR DENENDİ”
Türkiye Madenciler Derneği Başkanı Mehmet Yılmaz, bu kararın yurtiçi fiyatlar üzerindeki etkisine değindi:
“Merkez Bankası altın ithalatına bir kota koydu. Bu kotanın uygulanmasıyla iki şey yaşandı. Kâğıt üzerinde altın ithalatı azalmış gibi görünse de, maalesef başka yollar deneyenler oldu. Ekonomi açısından uluslararası piyasalardaki fiyat ile Türkiye’deki fiyatlar arasında makas açılmaya başladı.”
Dünya Altın Konseyi verilerine göre, Türkiye’nin mevcut altın rezervi 643 ton civarındadır ve dünyada 9. sırada yer almaktadır. Yüzde 100 doğru bir iş yapılarak, Türkiye’de üretilen tüm altınların TCMB tarafından satın alınması, bu fiyat makasının açılmasına neden oldu ve piyasayı olumsuz etkiledi.
“ALTINDA FİYAT FARKINI AZALTMAK İÇİN ÖNEMLİ”
Yılmaz, yerel üretimin piyasaya sürülmesinin, hem fiyat makasının daralması hem de kayıt dışı yolların önlenmesi açısından hayati öneme sahip olduğunu vurguladı. Alımların yeniden başlayıp başlamayacağına ilişkin ise şu değerlendirmeyi yaptı:
“4,5-5 yıldır sürekli alım yapılıyordu. Geçmişte de 1-1,5 aylık bir ara verilmişti. Bu dönem de muhtemelen 2-3 ay kadar sürecektir. Yeniden alımların başlamasını bekliyorum.”
“CARİ AÇIĞA ETKİSİ POZİTİF OLUR”
Yılmaz, bu kararın cari açık üzerindeki etkilerini şöyle açıkladı:
“Bu durum, cari açık için hem negatif hem de pozitif etki yaratacak bir gelişme. Fiyatta gerçekleşecek olumsuz etkilerin yanı sıra, ithalatın düşürülmesi pozitif bir etki sağlayacaktır.”
“MERKEZ BANKASI PİYASADAKİ OYNAKLIK İÇİN POZİSYON ALIYOR”
Ekonomim.com’dan Özder Şeyda Uyanık’ın aktardığına göre, Altın Madencileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Yücel, TCMB’nin altın alımlarını durdurduğunu onayladı. Yücel, Merkez Bankası’nın alımlarını otomatik olarak gerçekleştirdiğini ve duraklamaların dönemsel nedenlerle yaşandığını belirtti. Bu karar, rezerv çeşitlendirmesi veya küresel piyasalardaki dalgalanmalara karşı alınmış bir pozisyon olabilir.
PİYASALARA NASIL YANSIR? ALTIN FİYATLARI DÜŞER Mİ?
Altın ve para piyasaları uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, bu kararın piyasalara etkisini şu şekilde değerlendirdi:
“Altına konulan ithalat kotası, piyasada arzı ciddi oranda etkiliyordu. Uluslararası piyasalarla Türkiye’deki fiyatlar arasındaki makas oldukça açılmıştı ve 12 bin dolara kadar yükselmişti. Ancak son bir haftada altın fiyatlarının düzeltme yapmasıyla bu makas 5500 dolara kadar geriledi. Bu rakam da oldukça yüksek. Elbette, makasın açılması altın kaçakçılığını teşvik ediyordu. Altın kaçakçılığı, ülkeden dövizin illegal yollarla çıkması anlamına geliyor. Merkez Bankası’nın yerel madenlerden altın alımını durdurması ve üretilen altının doğrudan piyasaya sürülmesi çok önemli bir adım. Böylece, uluslararası piyasa ile makas kapanacak ve serbest piyasada arz-talep dengesi sağlanacak. Fiyatlar da bu sayede dengeye oturmuş olacak. Makası 1500 dolara kadar düşürebilirsek, yurtiçinde altın fiyatlarındaki dalgalanmanın önüne geçebiliriz.”
Merkez’in bu kararı bir süre daha devam ederse, yılsonu altın tahminlerimizi de bu doğrultuda güncellemek gerekecek. Normalde 7000 olan gram tahmini, bu kararın sürdürülmesiyle 6000-6250 TL arasında olabilecektir.
REZERVLERDE SON DURUM
2025 yılında TCMB, rezervlerini güçlendirme hedefine devam etti. Dünya Altın Konseyi verilerine göre, Türkiye, küresel çapta en çok altın alımı yapan ülkeler arasında yer alıyor.
2025’in 3. çeyrek verilerine göre, altın alımları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13 artarken, bir önceki çeyreğe göre yüzde 6 azaldı.
17 Ekim itibarıyla TCMB’nin toplam rezervleri 198,4 milyar dolara, altın rezervleri ise 111,2 milyar dolara ulaştı. Fakat 24 Ekim haftasında küresel fiyatlardaki düşüşle bu değerin yaklaşık 5 milyar dolar gerilemesi bekleniyor.
