Kamu İhale Kurumu’nun güncel verileri, kamu alımlarının ilansız ve Kamu İhale Yasası kapsamı dışındaki yöntemlerle artış gösterdiğini ortaya koydu.
Kamu İhale Kurumu’nun raporuna göre, 2024 yılında ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin yoluyla gerçekleştirilen kamu alımlarının toplam tutarı 250.3 milyar lira olarak belirlendi. Bu yıl için 200 milyar lira hedeflenmişti, ancak bu hedef tutmadı. Yıl sonunda gerçekleşmenin 250 milyar lira düzeyinde olması bekleniyor. 2026’da bu yöntemle kamu alımlarının 275 milyar lira, 2027’de 300 milyar lira ve 2028’de ise 350 milyar lira olması öngörülüyor.
Ayrıca, kamu alımları için bazı işlemler Kamu İhale Yasası kapsamı dışında gerçekleştiriliyor. İlgili istisnalar, Kamu İhale Yasası’nın 3. maddesinde belirtiliyor. AKP döneminde bu maddenin kapsamı genişletilerek birçok alımın Kamu İhale Yasası dışına çıkması sağlandı. Geçen yıl bu istisnalar kapsamında kamuya yapılan alımların tutarı 436.1 milyar lira oldu.
Bu yıl istisnalar kapsamındaki alım tutarının 600 milyar lira olması bekleniyordu, fakat yıl sonu gerçekleşme tutarının 450 milyar lira civarında olması tahmin ediliyor. Gelecek yıl için hedef ise 500 milyar lira olarak belirlenmiş durumda. 2027 ve 2028 yıllarında ise istisnalar kapsamında her yıl 600 milyar liralık alım yapılması planlanıyor. İstisna kapsamındaki kamu alımları tutarının toplam kamu ihaleleri içindeki oranı geçen yıl yüzde 17.83 olarak belirlendi. Bu yıl, bu oranın yüzde 10’a düşürülmesi hedeflenmişti; ancak bu hedefin tutmayacağı öngörülüyor ve yıl sonunda gerçekleşmenin yüzde 12.5 olması bekleniyor. Gelecek yıllardaki hedef ise yüzde 10 olarak öngörülüyor.
ŞİKÂYET YÜZDE 4’E DOĞRU
Diğer yandan, şikâyet incelemelerinin toplam ihaleler içindeki payı geçen yıl yüzde 2.96 olarak kaydedildi. Bu yıl sonunda bu oranın yüzde 4’e ulaşması bekleniyor. Ayrıca, yabancı uyruklu kişilerle imzalanan sözleşmelerin kamu alımlarına oranı geçen yıl 0.92 iken, bu yıl sonu itibarıyla 1.5’e çıkması tahmin ediliyor.
Yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanan ihalelerin toplam ihalelere oranı geçen yıl 41.62 olarak belirlenmişti. Bu yıl itibarıyla bu oranın 50’ye çıkması öngörülüyor. Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı uygulanan ihalelerin oranı da geçen yıl 63.66 iken, bu yıl ve sonraki yıllarda 50 olarak kalması bekleniyor.
