Avrupa Birliği (AB) ve ABD arasında gerçekleştirilen ticaret anlaşması, uzun süredir belirsiz olan tarifeler konusunu aydınlatmayı amaçlasa da, içerdiği katı koşulların Avrupa ekonomisi ve ihracatı üzerinde olumsuz etkiler yaratacağı öngörülüyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın yüksek gümrük vergilerini açıklamasının ardından başlayan müzakereler sonucunda, iki taraf çerçeve ticaret anlaşmasında uzlaşmaya vardı. Ancak, AB Komisyonu, müzakerelerde İngiltere’nin seviyesini yakalamayı ummasına rağmen bunu başaramadı.
Tarife geriliminde bir uzlaşı sağlanamaması ve ABD’nin yüzde 30 ya da daha fazlasında gümrük vergisi uygulamaya geçmesi durumunda karşılıklı ticaretin imkansız hale geleceği için AB, geri adım atmak zorunda kaldı.
Trump, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile yaptığı görüşmenin ardından, AB ile ticaret anlaşması müzakerelerinin tamamlandığını ve AB ürünlerine yüzde 15 tarife uygulanacağını duyurdu.
600 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM
Trump, AB’nin ABD’den 750 milyar dolarlık enerji ürünü almayı kabul ettiğini ve ayrıca ABD’de 600 milyar dolardan fazla yatırım yapacağını ifade etti.
AB ülkelerinin ABD ürünlerine gümrük tarifesi uygulamamayı kabul ettiğini belirten Trump, böylece AB pazarının ABD ürünlerine tamamen açılacağını vurguladı.
ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK VE İNDİRİM AÇIKLAMASI
AB Komisyonu Başkanı von der Leyen, Trump ile yaptığı görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, “Bu anlaşma ile işletmelerimize daha fazla öngörülebilirlik sağlıyoruz. Bu, çalkantılı bir dönemde şirketlerimizin planlama ve yatırım yapabilmesi için kritik.” dedi. Ayrıca, gümrük vergisi indirimi sağlandığını ve bunun şirketlerin kârlılığı üzerinde olumlu bir etki yaratacağını belirtti.
Von der Leyen, belirlenen yüzde 15 oranına nereden gelindiğini unutmamak gerektiğine dikkat çekerek, otomobil üreticilerinin anlaşma olmaması durumunda ABD’ye yüzde 27,5 gümrük vergisi ödemek zorunda kalacaklarını, bu oranın anlaşma sayesinde yüzde 15’e düştüğünü ifade etti.
Von der Leyen, anlaşmayı, “Yüzde 15, azımsanacak bir rakam değil ama elde edebileceğimizin en iyisiydi.” şeklinde değerlendirdi.
ANLAŞMA ABD LEHİNE
ABD’nin lehine sonuçlandığı düşünülen bu anlaşma kapsamında, AB, ABD’ye otomobiller, otomobil parçaları, ilaçlar ve yarı iletkenler de dahil olmak üzere yüzde 15 gümrük vergisi ödemeyi, önümüzdeki 3 yıl boyunca 750 milyar dolarlık enerji ürünü almayı ve 600 milyar dolarlık yatırım yapmayı taahhüt etti.
Küresel ticaretin iki önemli aktörünün tarifeler konusunda uzlaşması, piyasaları istikrara kavuşturacağı düşünülse de, AB’nin “ABD tarafına teslim olduğu” ve “bağımsız hareket edemediği” yönünde eleştiriler de dile getirildi.
Fransa ve Macaristan, AB ve anlaşmaya en sert eleştirileri yönelten ülkeler arasında yer aldı. Bu ülkelerin liderleri, anlaşmayı başarısız bulduklarını ifade ederek müzakereleri ağır bir şekilde eleştirdi. Diğer yandan, Almanya’daki yetkililer, anlaşmanın ticaretin devamı için uygun olduğu görüşünü savundu.
CAPITAL ECONOMICS’TEN RAPOR
Londra merkezli ekonomi kuruluşu Capital Economics, AB-ABD ticaret anlaşması sonrası yayımladığı analizde, Trump ve von der Leyen tarafından onaylanan anlaşmanın ABD’nin AB’den ithalata uyguladığı ortalama gümrük vergisini yüzde 1,2’den yüzde 17’ye çıkaracağını belirtti.
Yeni gümrük vergileri sonucunda AB’nin GSYH’sinin yüzde 0,5 azalacağı tahmin edilirken, bu durumu önceki tahminlerden daha olumsuz olarak değerlendirdi. Ancak, anlaşma ile “çok daha kötü bir sonucun önlendiği ve yakın vadede belirsizliğin de azaldığı” kaydedildi.
Deutsche Bank’ın yayınladığı piyasa notunda, belirlenen gümrük vergilerinin doğrudan maliyetinin GSYH’nin yaklaşık yüzde 0,5’ine denk geldiği hesaplandı. Ayrıca, ABD’ye yapılacak 600 milyar dolarlık yatırımın AB açısından yüksek maliyetler doğurabileceği vurgulandı.
OTOMOBİLLER ETKİLENECEK
Bu anlaşma ile AB otomobil üreticileri, Japonya ile yapılan anlaşmaya benzer şekilde yüzde 15 tarifeyle karşılaşacak. Buna karşın, AB, ABD’ye yönelik otomobil gümrük vergilerini yüzde 10’dan sıfıra indirme taahhüdünde bulundu.
Bu tarifeler, Avrupa’da üretilen otomobillerin ABD’de daha pahalı hale gelmesine yol açacak. Elektrikli otomobil dönüşümünde geride kalan ve rekabeti artırmaya çalışan Avrupa otomobil şirketlerine milyarlarca dolara mal olması bekleniyor. ABD otomobillerinin AB pazarına erişimi ise daha da artmış olacak.
Brüksel merkezli Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği (ACEA), anlaşmanın ardından ticari gerginliğin azaltılmasını desteklediklerini açıkladı.
‘SEKTÖRE YÜK GETİRECEK’
ACEA’nın açıklamasında, “Anlaşma, son aylarda transatlantik ticaret ilişkilerini çevreleyen yoğun belirsizliği hafifletme yolunda önemli bir adım atıyor” ifadeleri yer aldı. Gelişmeyi prensipte memnuniyetle karşıladıklarını belirten ACEA, Avrupa’nın araç üretimi üzerindeki etkilerini de değerlendireceklerini kaydetti.
Alman Otomotiv Sanayi Derneği (VDA), anlaşma sonrası yaptığı değerlendirmede, ABD ve AB’nin “Atlantik ötesi bir ticaret anlaşmazlığını” önleyecek bir uzlaşıya varmasının temel olarak olumlu bulunduğunu ifade etti. Ancak, “Otomotiv ürünleri de dahil olmak üzere yüzde 15’lik ABD gümrük vergisi, Alman otomotiv endüstrisine yıllık milyarlarca Euro’ya mal olacak ve dönüşüm sürecinde bu sektöre yük getirecektir.” dedi.
Açıklamada, AB’nin yatırımcılar ve şirketler için Avrupa’daki koşulları uluslararası düzeyde rekabetçi hale getirmesi gerektiğine de dikkat çekildi. Gümrük vergisi anlaşmazlığı nedeniyle bozulmuş ve kısıtlanmış olan otomotiv tedarik zincirlerinin yeniden sorunsuz çalışmasının büyük önem taşıdığı vurgulandı.
ENERJİ ÜRÜNÜ ALIMI
Çerçeve ticaret anlaşmasının önemli bir unsuru enerji ürünleri. AB, ABD’den önümüzdeki 3 yıl boyunca yılda 250 milyar dolarlık petrol, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve nükleer yakıt gibi çeşitli enerji ürünleri almayı taahhüt etti.
Bu durum, ABD’deki petrol ve gaz firmalarının sevkiyatlarını Avrupa rotalarına yönlendireceği ve önemli kazançlar elde edeceği anlamına geliyor.
AB, 2024’te toplam 375,9 milyar Euro değerinde enerji ürünü ithal etmişti. Geçtiğimiz yıl ABD, AB’nin petrol ve LNG ithalatında ilk sırada yer alıyordu. AB petrolünün yüzde 16,1’ini, LNG’sinin ise yüzde 45,3’ünü ABD’den almıştı. Anlaşma ile bu miktarların artması bekleniyor.
ANLAŞMAYA GİDEN SÜREÇ
Donald Trump’ın ABD başkanlığı dönemine başlamasıyla birlikte, özellikle ticaret alanında sert bir tutum sergileyeceği ve korumacı politikal
