Türkiye Kupası C Grubu’nun açılış maçı, 23 Aralık Salı günü Fenerbahçe ile Beşiktaş arasında gerçekleşecek. Bu iki kulüp, Türk futbolunun köklü ve yoğun rekabetlerinden birini sergilemeye devam ediyor.
Bir asrı aşan derbi geçmişi, yalnızca kazanan ve kaybedenlerin ötesinde, rekor skorlar, ödüllere damgasını vuran maçlar, tartışmalı hakem kararları ve sahada yaşanan sıra dışı anlarla da dolu.
EN FARKLI GALİBİYETLER: 7 GOLLÜ İKİ AYRI HİKÂYE
İki takımın birbirine karşı elde ettiği en farklı galibiyetler, 7 gollü sonuçlarla kaydedilmiştir. Beşiktaş, 23 Mart 1941’deki özel maçta Fenerbahçe’yi 7-1 mağlup etti.
Fenerbahçe ise, 6 Aralık 1958’de yine özel bir karşılaşmada Beşiktaş’ı 7-0’lık skorla geçerek en farklı galibiyetini elde etti. Lig bazında bakıldığında ise Fenerbahçe’nin Beşiktaş’a karşı en farklı lig galibiyetleri 3-0’lık sonuçlarla kayıtlara geçti (7 Mart 1976 ve 7 Ekim 2012).
Beşiktaş tarafında ise, Fenerbahçe’ye karşı farklı skorlar arasına 5-1’lik galibiyet (6 Ocak 1990) ve dört ayrı 4-0’lık sonuçlar girdi.
Rekabetteki penaltılar hariç, en fazla golün atıldığı maçta tribünlerde toplam 9 gol izlendi. 11 Ağustos 1974’te İnönü Stadı’nda yapılan TSYD Kupası karşılaşmasını Beşiktaş 5-4 kazanmayı başardı; bu maç, iki takım arasındaki uzun rekabette “bir maçta en çok gol” unvanını taşıyan bir karşılaşma oldu.
Gol sayısının yüksek olduğu diğer önemli maçlar arasında 19 Mayıs 1955’te Atatürk Kupası’nda oynanan ve 4-4 berabere biten karşılaşma ile 1 Temmuz 1960’ta Cemal Gürsel Kupası’nda Fenerbahçe’nin 6-2 galip geldiği mücadele öne çıkıyor. Beşiktaş’ın 1941’deki 7-1’lik galibiyeti de bu “yüksek skor” listesinin bir parçasıdır.
GOLCÜ REKORU: BABA HAKKI YETEN
Derbi tarihinin en golcü ismi, Beşiktaş’ın efsane kaptanı “Baba” Hakkı Yeten. Hakkı Yeten, Fenerbahçe’ye karşı Beşiktaş formasıyla çıktığı 58 maçta 32 gol atmayı başardı. Fenerbahçe tarafında ise Beşiktaş’a karşı en çok gol atan isim 19 golle Cemil Turan olarak öne çıkıyor.
EN ÇOK DERBİYE ÇIKAN: RIZA ÇALIMBAY
Beşiktaş-Fenerbahçe derbilerinde en çok forma giyen oyuncu unvanı Rıza Çalımbay’a aittir. Çalımbay, siyah-beyazlı formayla Fenerbahçe’ye karşı 64 maçta görev almıştır. Onu 61 maçla Şeref Görkey, 59 maçla Ulvi Güveneroğlu ve Fenerbahçeli Müjdat Yetkiner takip ediyor.
EN ERKEN GOLLER: 21. SANİYE VE 37. SANİYE
Derbide kaydedilen “bilinen en erken gol” notu Fenerbahçeli Elvir Bolić’e aittir. 10 Mart 1996’da İnönü Stadı’nda oynanan lig maçında Bolić, 21. saniyede fileleri havalandırmıştır. Beşiktaş adına en erken gollerden biri ise 1991’de Kadıköy’de oynanan ve 2-2 biten lig maçında Mehmet Özdilek’ten gelmiş; Özdilek bu karşılaşmada 37. saniyede gol atmıştır.
BİR MAÇTA EN ÇOK GOL REKORU: ZEKİ RIZA SPOREL
Derbi tarihinde tek bir maçta en fazla gol atan oyuncu, Fenerbahçe efsanesi Zeki Rıza Sporel’dir. 18 Haziran 1926’da oynanan ve Fenerbahçe’nin 4-1 kazandığı özel maçta, sarı-lacivertli oyuncunun dört golü de kaydettiği biliniyor.
İki takımın ilk resmi karşılaşması 12 Kasım 1926’da Taksim Stadı’nda İstanbul Ligi’nde oynandı ve maç 0-0 sona erdi. İlk karşılaşma ise 1924’teki özel maç olarak kayda geçti.
Derbinin geçmişinde iki takım formasını da giymiş birçok isim bulunmaktadır. Son dönem örnekleri arasında (kronolojik olmadan) Sergen Yalçın, Rüştü Reçber, Mert Nobre, Tümer Metin, Caner Erkin, Gökhan Gönül, Josef de Souza, Jose Sosa, Mehmet Topal, Salih Uçan, Mert Günok, Michy Batshuayi, Cenk Tosun gibi isimler öne çıkıyor. Bu oyunculardan bazıları, hem Beşiktaş hem de Fenerbahçe formasıyla derbide gol sevinci yaşamıştır: Şenol Birol, Ali Kemal Denizci, Tayfur Havutcu, Mert Nobre, Tümer Metin, Mamadou Niang ve Gökhan Gönül bunlar arasında yer alıyor.
Rekabetin uzun tarihinde her iki takımın oyuncuları, kendi kalesine gol atma durumuyla da karşılaştı. Beşiktaş’tan Mehmet Ekşi, Recep Çetin, Necip Uysal, Dusko Tosic ve Marcelo; Fenerbahçe’den ise Dirk Kuyt ve Simon Kjaer gibi isimler bu listeye dahil ediliyor.
Profesyonel lig dönemindeki ilk derbi 18 Mart 1959’da İnönü Stadı’nda oynandı ve Fenerbahçe maçı 1-0 kazanmayı başardı. Derbi tarihinde “ilk gece maçı” ise 12 Haziran 1960’ta Ankara 19 Mayıs Stadı’nda oynandı ve yine Fenerbahçe 1-0 galip geldi.
Derbi rekabetinde üç karşılaşma hükmen sonuçlandı. 4 Mayıs 1983’te Türkiye Kupası çeyrek final ilk maçı 1-1 bitmesine rağmen, Beşiktaşlı Mehmet Ekşi’nin durumuyla ilgili tespit sonrası Fenerbahçe 3-0 hükmen galip sayıldı.
16 Eylül 2000’de İnönü’de Beşiktaş’ın sahada 3-0 kazandığı lig maçı, yabancı oyuncu kuralıyla ilgili ihlal nedeniyle hükmen tescil edildi.
2017-2018 sezonunda Türkiye Kupası yarı final rövanşı Kadıköy’de olaylar nedeniyle tatil edildi; devamında Beşiktaş’ın sahaya çıkmama kararı sonrası maç 3-0 hükmen sonuçlandı.
BİTMEYEN TARTIŞMA: 1991’DE TOP ÇİZGİYİ GEÇTİ Mİ?
16 Kasım 1991’de Kadıköy’de 2-2 biten derbide Beşiktaş’ın Mehmet Özdilek ile bulduğu beraberlik golü, “top çizgiyi geçti mi?” tartışmasını yıllarca sürdürdü. Hakem gol kararı verdi; yıllar sonra yayınlarda yapılan ölçüm ise tartışmayı yeniden alevlendirdi ve uzun süre gündemi meşgul etti.
Derbi tarihinin en sıra dışı anlarından biri 17 Nisan 2005’te Kadıköy’de gerçekleşti: Beşiktaş kalecisi Cordoba kırmızı kart görmesi üzerine, değişiklik hakkı kalmayan Beşiktaş’ta Daniel Pancu kaleye geçti ve
