TÜSİAD, “Yaşlılık Politikaları Araştırması: Demografik Dönüşüm ve İhtiyaçlar” başlıklı raporunu yayımladı. Bu rapor, Türkiye’nin sağlıklı yaşam süresi ve demografik yapısıyla ilgili önemli uyarılarda bulunuyor. Sağlıklı yaşam süresinin hızla azalması ve mutlu hisseden bireylerin oranının düşmesi dikkat çekici bir durum olarak ortaya kondu.
Raporda, 2040 yılında Türkiye’de her altı kişiden birinin 65 yaş ve üzeri olacağı öngörülüyor. Bu tarih, dünya genelindeki ortalamadan 10 yıl daha önce gerçekleşeceği belirtiliyor. Ayrıca, Türkiye’deki 55-64 yaş aralığındaki birey sayısının azalacağı, buna karşın 75 yaş ve üzeri yaşlıların nüfus içindeki payının artacağı vurgulanıyor.
MUTLULUK VE SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLER
Rapor, yaşlı bireylerin mutluluk düzeyinde önemli bir düşüş yaşandığını kaydediyor. 2018 yılında kendini mutlu hisseden 65 yaş üstü bireylerin oranı %61,2 iken, bu rakam 2023’te %56’ya geriledi. Türkiye, kişi başına düşen GSYH açısından dünya ortalamasının üstünde yer alsa da, yaşlıların mutluluğu açısından bu ortalamanın altında kalmaya devam ediyor. Dünya Mutluluk Raporu’na göre, 60 yaş ve üzerindeki bireylerin mutluluğu açısından Türkiye, 143 ülke arasında 92. sırada bulunuyor.
SAĞLIKLI YAŞAM SÜRESİ KISALIYOR
2000 yılında küresel ortalama yaşam süresi 66 yıl iken, 2021 itibarıyla bu sayı 71 yıla ulaştı. Türkiye’de ise doğuşta beklenen yaşam süresi kadınlar için 76 yıl, erkekler için ise 70.8 yıl olarak hesaplanıyor. Ancak raporda sağlıklı yaşam süresinin azaldığına dikkat çekiliyor. Örneğin, 65 yaşındaki bir bireyin sağlıklı yaşama süresi 2016-2018 döneminde 6.6 yıl iken, 2020-2022 aralığında bu süre 6.3 yıla düştü. Türkiye’deki yaşlı bireylerin yaklaşık %79’u kronik hastalıklara sahipken, %32’si bu durumun günlük yaşamlarını ciddi şekilde etkilediğini ifade ediyor. Ayrıca, yaşlıların %27’si evde bakım talep ederken, bu hizmetten yararlanabilenlerin oranı yalnızca %2.5 düzeyinde kalıyor.
DEMOGRAFİK DEĞİŞİM
TÜSİAD Sosyal Kalkınma Yuvarlak Masası Başkanı Yılmaz Yılmaz, Türkiye’nin demografik avantaj döneminin sonlanmakta olduğunu belirtti. Ülkenin genç nüfus yapısının hâlâ mevcut olduğunu ifade eden Yılmaz, bu avantajın etkili bir şekilde değerlendirilebilmesi için çalışma çağındaki bireylerin niteliğinin artırılması, üretkenliğin desteklenmesi ve sosyal güvenlik sistemlerinin güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
POLİTİKA ÖNERİLERİ VE STRATEJİLER
Rapor, yaşlı nüfusa yönelik sürdürülebilir bir gelecek inşa etmek amacıyla kapsamlı öneriler sunuyor:
Politika Geliştirme: Yaşlılık politikalarının bütüncül ve veri temelli bir yaklaşımla ele alınması, kurumlar arası iş birlikleriyle hayata geçirilmesi gerekiyor.
Sağlık ve Bakım Erişimi: Koruyucu sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve yaşlıların özel ihtiyaçlarını karşılayacak erişilebilir sağlık ve bakım çözümlerinin geliştirilmesi önem taşıyor.
Bakım Altyapısının Güçlendirilmesi: Kurumsal bakım kapasitesinin artırılması ve uzun dönemli ile evde bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması, kaliteli hizmet sunumunun yasal düzenlemelerle güvence altına alınması gerekmektedir.
Ekonomik Güvence: Yaşlı yoksulluğu ile mücadele adına emeklilik sistemi ve sosyal yardımların kapsayıcılığının artırılması ve sürdürülebilir finansal yapıların kurulması önerilmektedir.
Yaş Dostu Şehirler: Sağlıklı ve aktif yaşlanmayı teşvik eden şehir planlamalarının yapılması; erişilebilir konutlar, ulaşım imkânları ve sosyal alanların yaygınlaştırılması önemlidir.
Toplumsal Katılım ve Dayanışma: Yaşlıların toplumsal hayata katılımının desteklenmesi ve kuşaklar arası dayanışmayı artıracak sosyal etkinliklerin sağlanması gerektiği belirtiliyor.
