İlaç, yem, su ve elektrik gibi temel girdi maliyetlerindeki artışlar süt üreticilerini ciddi şekilde zorlamaya devam ediyor. Ulusal Süt Konseyi’nin (USK) belirlediği çiğ süt tavsiye satış fiyatına göre, çiğ sütün litresi 17,15 TL olarak belirlenmişken, maliyet tablosuna göre bu fiyat 15,60 TL civarında. Ancak marketlerde sütün litresi 30 ila 40 TL arasında satılmakta. Üreticilerin kazanç elde edememesi, onların hayvancılıkla olan bağlarını giderek zayıflatıyor.
Üreticilerin hayvancılık ve süt üretiminden uzaklaşmasının en çarpıcı örneklerinden biri, Afyonkarahisar’ın Dazkırı ilçesinde yaşandı. Aile tarımı yöntemiyle hayvancılık ve süt üretimi yapan Bülent ve Sevgi Toker, yaklaşık 30 yıl boyunca sürdürdükleri bu meslekten vazgeçerek, 10’u süt ineği olmak üzere toplamda 20 hayvanını sattı. Geçtiğimiz aylarda hayvanlarını 1 milyon 300 bin TL’ye satan çift, borçlanarak 2 milyon TL’ye ilçede bir daire almayı başardı. Elde ettikleri daireyi aylık 10 bin TL’ye kiraya veren Toker çifti, hayvancılık ve süt üretiminden çekilmiş oldu.
“HER ŞEYİ SATTIK ÜZERİNE BORÇLANDIK”
Bülent Toker, “Yaklaşık 30 yıl boyunca her gün çalıştık, artık bu işin bir anlamı kalmadığı için süt üretiminden vazgeçtik. Hayvanların tamamını sattık, fakat 30 yılın sonunda elde ettiğimiz kazançla sadece bir ev alabiliyoruz. Üstelik bunun için borçlandık. Şu anda o evden aylık 10 bin TL kira alıyoruz, bir yandan da çiftçilik yapmaya devam ediyoruz. Geçimimizi zar zor sağlıyoruz” şeklinde konuştu.
Toker, yem fiyatları, saman ve silaj maliyetlerini göz önünde bulundurduğunda, çiğ sütün litre maliyetinin her şekilde aşıldığını belirtti. “Kendi emeğimizi hesaba katmadık bile. Haftanın her günü çalışarak emeğimizi koysak, insanın aklına zarar verir. Üretici litre başına sürekli zarar ediyor. İnekler birbirini yiyor. Bir tane inek sattığımızda, o parayla saman ve yem alıyoruz. 1 litre süt satışıyla 1,5 kilo yem bile alamıyoruz. Bir ineğin günde en az 9 kilogram yem yemesi gerekiyor ki verimli süt alabilelim. Aslında maliyet 15 TL’nin üzerinde” ifadelerini kullandı.
Sevgi Toker ise, “Bu kadar yıl boyunca küçük üreticiler olarak işçilik maliyetini hesaba katmadığımız için ayakta kalabildik. Üretimi bırakalı yaklaşık 3 ay oldu ama şimdi üretime devam etseydik, aylık ortalama 3 ton süt üretecek ve yaklaşık 5 bin TL kazanacaktık. İki kişinin sürekli emek vermesinin karşılığı bu. Bize ilk öğretilenlerden biri 1 litre sütün 4 kilo yem almasıydı, ancak şu anda bu noktadan çok uzaktayız. Tüm bunları gözeterek hayvanlarımızın tamamını sattık ve kredi çekerek bir daire satın aldık. En azından eskisi kadar yorulmuyoruz” dedi.
