İngiltere’de, insan yaşamının temel bileşenlerini sıfırdan sentezlemeyi hedefleyen ve dünya genelinde bir ilk olma niteliği taşıyan tartışmalı bir bilimsel proje başlatıldı. Dünyanın önde gelen tıp yardım kuruluşlarından Wellcome Trust, projeyi hayata geçirmek için gerekli olan 10 milyon sterlinlik finansmanı sağladı.
BBC Türkçe’nin haberine göre, kuruluş, tedavisi henüz bulunmamış birçok hastalığa çözüm sunma potansiyeli taşıyan bu projenin, zarar vermekten çok fayda sağlayacağına inanıyor. Cambridge’deki MRC Moleküler Biyoloji Laboratuvarı’ndan Dr. Julian Sale, bu araştırmanın biyoloji alanında devrim niteliğinde olduğunu belirterek, “Sınırlarımız yok. İnsanlar, yaşlandıkça hayat kalitelerini artıracak, daha az sağlık sorunuyla daha sağlıklı bir şekilde yaşlanmalarına olanak tanıyacak tedavileri araştırıyoruz.” şeklinde konuştu.
Dr. Sale, “Bu yaklaşım, hastalıklara karşı dirençli hücreler üretmek, hasar görmüş organları, örneğin karaciğer ve kalbi yenilemek ve bağışıklık sistemini güçlendirmek için kullanılacak.” ifadelerini kullandı.
ELEŞTİRİLER DE MEVCUT
Öte yandan, projeye karşı çıkan bazı eleştirmenler, bu tür araştırmaların etik olmayan bir şekilde modifiye edilmiş veya yapay insan yaratmayı teşvik edebileceğinden endişe duyuyor. Beyond GM kampanya grubundan Dr. Pat Thomas, “Tüm bilim insanlarının iyi niyetli olduğunu ummak istiyoruz, ancak bilim hem zarar vermek hem de savaşmak için kullanılabiliyor.” uyarısında bulundu.
Başlatılan yeni proje, insan DNA’sındaki genetik bilgilerin haritalandığı ve yine Wellcome tarafından büyük ölçüde desteklenen İnsan Genomu Projesi’nin tamamlanmasının üzerinden 25 yıl geçtikten sonra duyuruldu. “Sentetik İnsan Genomu Projesi”, DNA’yı sadece okumakla kalmayıp, aynı zamanda molekül molekül sıfırdan inşa etmeyi hedefliyor. İlk aşamada, bilim insanları insan DNA’sının büyük parçalarını sentezlemeyi ve nihayetinde bir insan kromozomunu baştan yaratmayı planlıyor. Kromozomlar, gelişimimizi, onarımımızı ve bedensel işlevlerimizi yöneten genleri taşımaktadır. Wellcome Sanger Enstitüsü Direktörü Prof. Matthew Hurles, “DNA’yı sıfırdan oluşturmak, DNA’nın nasıl çalıştığını test etme imkanı tanıyor. Şimdiye kadar yalnızca mevcut DNA’lar üzerinde değişiklik yapabiliyorduk.” şeklinde değerlendirmelerde bulundu. Proje kapsamında canlı organizmalar oluşturulmayacak, tüm çalışmalar laboratuvar ortamında gerçekleştirilecek.
Edinburgh Üniversitesi’nden ve yapay insan kromozomları üzerine çalışan Prof. Bill Earnshaw, “Cin şişeden çıktı. Şu anda sınırlamalar getirse bile, gerekli ekipmanlara sahip biri bu DNA’ları sentezlemeye başlamak isterse, bunu durdurmak zor olur.” dedi.
Dr. Thomas, bu teknoloji aracılığıyla geliştirilecek tedavilerin ticarileşme sürecine dair endişelerini dile getirerek, “Eğer sentetik vücut parçaları veya sentetik insanlar yaratılırsa, bunun mülkiyeti kime ait olacak? Ortaya çıkan veriler kimin malı olacak?” şeklinde uyarılarda bulundu.
