PROSTAT -3-
Tedavi şart mı?
İlk soru şu: Ne tür bir sorun?
Prostatta meydana gelen her büyüme, mutlaka kanser anlamına gelmez.
Tanı konulduktan sonra ilk aşama, problemin iyi huylu mu, kanserli mi yoksa enfeksiyon kaynaklı mı olduğunun belirlenmesidir.
– BPH (iyi huylu büyüme): En yaygın görülen durumdur.
– Prostat kanseri: Genellikle ileri yaşlarda yavaş ilerler.
– Prostatit: Antibiyotik tedavisi ile kontrol altına alınabilir.
Her bir durumun tedavi yöntemi farklıdır. Aceleye gerek yoktur; net bir tespit ve planlama yapılmalıdır.
(Kaynak: Cleveland Clinic – Prostate Conditions and Treatments)
Ameliyat ne zaman gündeme gelir?
İlaç tedavisinin yetersiz kaldığı, şikayetlerin günlük yaşamı olumsuz etkilediği veya kanserin yayılma riski bulunduğu durumlarda cerrahi müdahale düşünülmektedir.
– Prostatektomi: Prostatın tamamen çıkarılması işlemidir.
– TURP (Kapalı ameliyat): BPH durumunda sıkça tercih edilir ve idrar akışını düzeltir.
– Robotik cerrahi: Daha az kanama, kısa hastanede kalış süresi ve hızlı iyileşme olanağı sunar.
(Kaynak: European Association of Urology – Surgical Management of Prostate Disorders) Ancak her cerrahi yöntem her hastaya uygun değildir.
Yaş, prostatın boyutu ve mevcut diğer sağlık sorunları karar verme sürecini etkiler.
Cinsellik ve idrar kontrolü etkilenir mi?
Prostat ameliyatı sonrasında yaşanabilecek en önemli iki sorun şunlardır:
– İdrar kaçırma (inkontinans)
– Sertleşme bozukluğu (erektil disfonksiyon)
Bu risklerin görülme oranı, seçilen cerrahi yönteme ve cerrahın deneyimine bağlı olarak değişir. Robotik cerrahi bu açıdan daha avantajlı olarak değerlendirilmektedir. Ancak hiçbir yöntem sıfır risk garantisi vermez.
(Kaynak: Harvard Health–Life after prostate surgery) Bazı hastalar bu riskleri göze almayı tercih etmezken, bazıları erken müdahaleyi tercih etmektedir. Bu nedenle karar süreci bireysel bir durumdur.
Cesaret değil bilgi gerekir
Prostat hastalıklarıyla başa çıkmak, erkeklikten ziyade sağlık bilinci gerektirir. Her durum mutlaka cerrahi müdahale gerektirmez; ancak her belirti de “önemsizdir” diyerek göz ardı edilemez. Bilgiyle hareket eden hastalar, doğru ve az pişmanlıkla karar verme şansına sahip olurlar.
Alternatif tedaviler gerçekten alternatif mi?
Bazı hastalar, “doğal çözümler” ya da “bitkisel destekler” ile tedavi sürecini ertelemeyi tercih eder.
Ancak hiçbir alternatif ürün, prostat kanseri veya BPH tedavisinin yerini tutmaz.
– Kabak çekirdeği yağı ve saw palmetto gibi ürünler yalnızca destekleyici olabilir; ilaç yerine geçmezler.
(Kaynak: Journal of Men’s Health – Herbal supplements in prostate health) Doktor bilgisi dışında kullanılan alternatif tedaviler, zaman kaybına ve geç kalınmış müdahalelere yol açabilir.
‘Bekle ve Gör’ yöntemi ne demek?
Bazı prostat kanserleri yavaş ilerleme gösterdiğinden, özellikle:
75 yaş üstündeki,
ciddi başka sağlık sorunları bulunan veya düşük riskli tümörlere sahip erkeklerde aktif izleme (active surveillance) ya da bekle-gör (watchful waiting) stratejisi uygulanabilir.
– Düzenli PSA takibi
– Belirtiler arttığında müdahale
– Gereksiz ameliyat ve riskten kaçınma
(Kaynak: National Cancer Institute – Prostate cancer: treatment options by stage)
Bu yaklaşımın amacı, yaşam kalitesini bozmadan olası riskleri yönetmektir.
Tedavide karar hastaya özeldir
Prostat kanseri teşhisi konulan iki hasta, aynı yaşta ve aynı PSA değerine sahip olsalar bile tedavi yöntemleri farklılık gösterebilir. Bunun nedenleri arasında:
– Birinin kanseri agresifken, diğerinin yavaş ilerlemesi.
– Birinde başka sağlık sorunlarının bulunması.
– Birinin yaşam beklentisinin 20 yıl, diğerinin 5 yıl olması gibi unsurlar yer alır.
(Kaynak: American Cancer Society – Individualizing prostate cancer treatment) Bu nedenle tedavi kararı, yalnızca tıbbi değil, aynı zamanda kişisel bir tercih olarak değerlendirilmelidir. Hekimle birlikte detaylıca ele alınmalıdır.
İlaç tedavisiyle hayat kalitesi düzelebilir
BPH tanısı alan hastalarda ilk adım genellikle ilaç tedavisidir. Kullanılan başlıca ilaçlar şunlardır:
– Alfa blokerler: İdrar yolunu gevşetir (örneğin tamsulosin)
– 5-alfa redüktaz inhibitörleri: Prostatın küçülmesini sağlar (örneğin finasterid)
– Kombine tedaviler: Her iki grup ilacın birlikte kullanılması
(Kaynak: Mayo Clinic – BPH medications overview)
İlaçlar, özellikle tedavinin erken aşamalarında şikayetleri azaltabilir. Ancak bazı hastalarda yan etkiler (baş dönmesi, libido azalması) görülebilir.
YARIN: KEMİK ERİMESİ
– Kemik erimesi nasıl fark edilmeden ilerliyor?
– Kadın mı daha riskli, erkeklerde mi daha ölümcül?
– Kemik yoğunluğu nasıl ölçülür, hangi değer kırmızı alarmdır?
– Kalsiyum mu, D vitamini mi, K2 mi?
– Evde kırık riskini ölçen testler
– Hangi ilaçlar, hangi takviyeler, hangi egzersizler?
– Takviyelerin perde arkası
