Faiz politikasındaki değişimle 2021 yılının sonlarında başlayan ekonomik dalgalanmalar, Türkiye’de kredi ve mevduat hacminde önemli artışlar yaşanmasına neden oldu. Alım gücünün azalmasıyla birlikte vatandaşlar kredi kullanma yoluna giderken, bankalardaki toplam kredi hacmi 2024 yılı itibarıyla 15,6 trilyon TL’ye ulaştı. Verilere göre, bu dönemde kredi hacmi yıllık bazda yüzde 37,7 oranında bir artış gösterdi. İhtisas dışı krediler de yüzde 38’in üzerinde bir artışla 14,3 trilyon TL seviyesine dayandı.
Ekonomi yönetiminin 2021 yılında uygulamaya koyduğu ”faiz” politikası değişikliği, günümüzde hâlâ etkisini sürdürüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 17 Kasım 2021’de yaptığı açıklamada, “Faiz sebeptir, enflasyon neticedir. Bu görevde olduğum sürece faizle mücadelemi sonuna kadar sürdüreceğim ve enflasyonla mücadelemi de sürdüreceğim.” demişti. Erdoğan’ın bu ifadeleriyle faizlerde indirim sinyali vermesinin ardından Hazine ve Maliye Bakanlığı görevine Nurettin Nebati atanmış, ardından 21 Aralık 2021’de Türk lirasının değer kaybına yol açacak Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulaması açıklanmıştı. Bu gelişmeler, döviz kurundaki artışla Türk lirasında kayıplara, yıllık enflasyonun yüzde 80 seviyelerine çıkmasına ve yüksek faiz oranlarının kalıcı hale gelmesine yol açtı.
İktidarın faiz politikası, alım gücündeki düşüş ve maliyet artışları nedeniyle vatandaşları bankalara ve kredilere yönlendirdi. Bankalardaki toplam krediler 2024 yılı itibarıyla 15,6 trilyon TL olurken, 2023 yılı itibarıyla ihtisas ve ihtisas dışı kredilerin toplamı 11,2 trilyon TL olarak gerçekleşti. Bu veriler doğrultusunda, 2024 yılında toplam krediler bir önceki yıla göre yüzde 37,7 oranında bir artış gösterdi. Toplam krediler, 2020 yılında 3,4 trilyon TL iken, 2021 yılında 4,7 trilyon TL, 2022 yılında ise 7,2 trilyon TL olarak artışını sürdürdü.
MEVDUATLARIN TOPLAMI YÜZDE 28,6 ARTTI
Türkiye Bankalar Birliği’nin 2024 yılına dair ”iller bazında kredi ve mevduat” verilerine göre, belirli bir uzmanlık alanının finansmanı için verilen ihtisas kredileri, 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 46 artışla 1,2 trilyon TL’ye ulaştı. İhtisas dışı krediler ise yüzde 38,2 artışla 14,3 trilyon TL olarak belirlendi.
Bankalara yatırılan ve belirli bir süre sonunda geri ödenen mevduatların toplamı, 2024 yılı itibarıyla bir önceki yıla göre yüzde 28,6 oranında artış gösterdi. 2023 yılında toplam mevduat 14,2 trilyon TL iken, 2024 yılında bu rakam 18,3 trilyon TL’ye yükseldi.
İHTİSAS KREDİLERİNDE TARIM ÖNE ÇIKTI
İllere ve bölgelere göre kredilerin dağılımı incelendiğinde, ihtisas kredileri arasında en fazla payı 835,2 milyar TL ile tarım kredileri aldı. Tarım kredilerini sırasıyla 318,1 milyar TL ile diğer krediler, 43,5 milyar TL ile gayrimenkul kredileri ve 19,9 milyar TL ile turizm kredileri takip etti.
İLLER BANKASI KREDİLERİ 75,8 MİLYAR TL’Yİ AŞTI
Yerel yönetimlerin alt ve üst yapı projelerine mali destek sağlayan İller Bankası A.Ş.’nin verileri de dikkat çekti. Rapora göre, İller Bankası’nın belediyelere verdiği kredilerin il bazında dağılımı yapılmadığı için ayrı bir kalem olarak gösterildi. İller Bankası’nın ihtisas ve ihtisas dışı kredileri, 2024 yılının sonunda toplam 75,8 milyar TL’ye ulaştı. 2023 yılında ise bu rakam 65,1 milyar TL olarak kaydedilmişti.
