Medipol Mega Üniversite Hastanesi’nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu, hava kirliliğinin solunum yolundan kalp rahatsızlıklarına kadar geniş bir yelpazede ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını ifade ediyor. Ortalama bir erişkinin dakikada 5 litre hava soluduğunu belirten Prof. Dr. Akkoyunlu, bu durumun akciğerleri sürekli olarak kirli havaya maruz bıraktığını vurguladı. Özellikle sabah erken ve akşam geç saatlerde egzoz dumanlarının yoğunlaştığını anlatan uzman, bu kirleticilerin arasında partiküler maddeler, nitrozoaminler ve kanserojen bileşenlerin bulunduğunu aktardı. Hava kirliliğinin astım ve KOAH gibi hastalıkları tetiklediğini, kalp yetmezliği olan bireylerde ise durumu ağırlaştırdığını dile getirdi.
‘HAVA KİRLİLİĞİ, BELLİ MEVSİMLERDE VE SAATLERDE ÇOK DAHA YOĞUN BİR ŞEKİLDE ORTAYA ÇIKIYOR’
Prof. Dr. Akkoyunlu, hava kirliliğinin özellikle kış aylarında ve belirli saatlerde daha yoğun bir şekilde ortaya çıktığını ifade ederek, “Aslında hava kirliliği, insanlar tarafından genellikle göz ardı edilen fakat hayatımız açısından son derece kritik bir konu. Ortalama bir erişkin, günde 5 litre hava soluyor. Bu da akciğerlerimizin sürekli olarak hava ile temas ettiğini gösteriyor. Hava kirliliği, belli mevsimlerde ve saatlerde daha yoğun bir biçimde hissediliyor. Yüksek basıncın varlığı, rüzgarın az olması, yağışların yetersizliği gibi etkenlerle, özellikle mesai saatlerinin başlangıç ve bitiş zamanlarında, sabah erken saatlerde ve akşam geç saatlerde egzoz dumanlarının yoğunlaştığını biliyoruz. Bu egzoz dumanlarının içinde, yakıtların yanması sonucu oluşan partiküler maddeler, nitrozoaminler ve kanserojen bileşikler yer alıyor. Aynı zamanda, solunum yollarını irrite eden gazlar ve partiküller de mevcut” dedi.
Hava kirliliğinin kalp ve akciğer sağlığını ciddi şekilde etkilediğini ve bu durumun ölümlere yol açabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Akkoyunlu, “Özellikle 1960’larda İngiltere’de yaşanan sanayileşme döneminde, yüksek basınç nedeniyle hava akımının olmaması Londra’da üç gün süren bir sisin oluşmasına ve hava kirliliğinin yoğun bir şekilde ortaya çıkmasına sebep oldu. Bu duruma ‘smog’ denir ve binlerce insanın hastalanmasına ve ölümüne yol açmıştır. Bu olay sonrasında hava kirliliği üzerine yapılan çalışmalar, insan sağlığını en fazla etkileyen faktörlerden birinin kış döneminde hava kirliliği olduğunu ortaya koydu. Şu anda grip mevsimindeyiz ve hava kirliliği yoğun olduğunda, grip virüslerinin havada daha uzun süre kalıp kirliliğe neden olan maddelere tutunarak enfeksiyon yapma potansiyeli artıyor ki bu, hava kirliliğinin en hafif zararlarından biridir. Nefes alırken üst solunum yollarında ciddi hasarlar oluşabiliyor. Bunun sonucunda astım ve KOAH hastalarında alevlenmeler meydana geliyor. Kalp yetmezliği olan hastalarda ise oksijen azlığı nedeniyle hastalığın ağırlaşması ve atağa girmesi durumu gözlemleniyor. Hava kirliliği, kalp ve akciğer sağlığını hızlı bir şekilde etkiliyor ve buna bağlı hastalıklar, hastane yatışları ve bazen ölümler meydana gelebiliyor. Bu nedenle bu hastaların korunması ve dikkat etmesi büyük önem taşıyor” ifadelerini kullandı.
‘UZUN DÖNEMDE BİRÇOK CİDDİ SAĞLIK SORUNUNA YOL AÇABİLİR’
Uzun süreli hava kirliliği maruziyetinin KOAH, kanser, kalp krizleri ve damar tıkanıklıkları gibi ciddi sağlık problemlerine neden olabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Akkoyunlu, “Uzun dönem etkilerine baktığımızda, bu irritanların çoğu KOAH’a yol açan, geri dönüşümü olmayan hava yolu darlığına neden olan yıkımlara sebep oluyor. Bunun yanında, kanseri tetikleyen ve kanser konusunda yatkınlık oluşturan birçok madde de bulunuyor. Bu maddeler sadece akciğer kanserini değil, prostat kanserini de tetikleyebilir. Havadaki zararlı partiküller, damar içine girerek damar tıkanıklıklarına yol açabiliyor. Bu durum, kalp damarlarını ya da beyin damarlarını tıkayarak felç ve kalp krizleri gibi ciddi sorunlara neden olabiliyor” şeklinde konuştu.
‘DIŞARI ÇIKMAK ZORUNDAYSANIZ MASKE TAKIN’
Hava kirliliğinden korunma yöntemleri hakkında bilgi veren Akkoyunlu, “Hava kirliliği yoğun olduğunda, sabah erken saatlerde ve akşam geç saatlerde dışarı çıkmamaya özen göstermeliyiz. Eğer dışarı çıkmak zorundaysanız, maske takmanızı öneriyoruz. Bu maskeler, partiküler maddelerin bir kısmını tutabilir. Ancak gaz içeren nitrozoaminleri ve azot oksitleri tutamaz. Bu nedenle, maskelerin ıslak bir bezle desteklenmesi veya N95 maskesi kullanılması önerilmektedir. Egzersiz yaparken daha fazla hava soluyacağımız için dışarıda yürüyüş yapmamayı tavsiye ediyorum. Bulunmak zorundaysanız, solunumu azaltmak adına yürümekten kaçınmalısınız. Ayrıca, yol kenarında veya otoban yakınında oturanlar, kapı ve pencerelerini sıkıca kapatmalı ve havalandırma yapmamalıdır” diye belirtti.
