Bir rapor, ulaşım kaynaklı gürültünün başta karayolu, demiryolu ve hava yolu taşımacılığı olmak üzere, en yaygın ve tehlikeli kirlilik türü olduğuna dikkat çekiyor. Avrupa Ekonomik Alanı’ndaki (AEA) nüfusun yüzde 20’sinin bu kirlilikten doğrudan etkilendiği vurgulanıyor.
Rapora göre, 17 milyon kişi uzun süreli ve yoğun gürültü kirliliğine maruz kalırken, yaklaşık 5 milyon kişi ciddi uyku bozuklukları yaşamaktadır. 2021 verilerine dayanarak, Avrupa’da ulaşımdan kaynaklanan gürültü kirliliği, hem yetişkinler hem de çocuklar üzerinde ciddi etkilere yol açıyor.
FARK EDİLMESE BİLE VÜCUDU ETKİLİYOR
Gürültüye maruz kalmanın sonuçları oldukça çarpıcı. 560 binden fazla çocukta okuduğunu anlama bozukluğu, 63 bin çocuğun davranış sorunları yaşaması ve 272 bin çocuğun aşırı kilolu olması gibi olumsuz etkiler gözlemleniyor. Bu durum, gürültünün yalnızca bir rahatsızlık değil, aynı zamanda gelecek nesillerin sağlığı açısından uzun vadeli tehditler oluşturduğunu ortaya koyuyor.
EEA uzmanı Dr. Eulalia Peris, gürültünün vücut üzerinde sürekli “savaş ya da kaç” tepkisini tetiklediğini; bu durumun iltihap, oksidatif stres ve ilerleyen dönemlerde kalp hastalıkları, inme, obezite gibi sağlık sorunlarını beraberinde getirdiğini ifade ediyor.
ZARARLARI SİGARA DUMANINDAN DAHA YÜKSEK
Raporda, gürültünün neden olduğu sağlık zararlarının, pasif sigara dumanı veya kurşun maruziyeti gibi daha yaygın olarak bilinen risklerden bile daha fazla olduğu belirtiliyor. Gürültü kirliliğinin ekonomik maliyetinin ise yılda yaklaşık 100 milyar euroyu bulduğu ifade ediliyor.
Avrupa genelinde karayolu gürültüsünden etkilenen kişi sayısı 92 milyon, demiryolu gürültüsünden 18 milyon ve hava trafiğinden kaynaklanan gürültü ise 2.6 milyon kişiyi etkiliyor. Türkiye’de bu konu raporda yer almasa da, İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde milyonlarca insan gürültü kirliliğinden olumsuz etkileniyor.
ELEKTRİKLİ ARAÇLAR ÇÖZÜM DEĞİL
2017–2022 yılları arasında Avrupa’da gürültüden etkilenen kişi sayısında yalnızca yüzde 3’lük bir azalma gözlemlendi. Uzmanlar, bu yavaş ilerlemenin önüne geçmek için şehir içi hız sınırlarının düşürülmesi, düşük sesli lastiklerin teşvik edilmesi ve toplu taşıma ile bisikletli ulaşımın artırılması gibi çeşitli önlemlerin alınabileceğini belirtiyor.
Elektrikli araçların gürültü kirliliği sorununa düşündüğümüz kadar büyük bir çözüm sunmayabileceği ifade ediliyor. Düşük hızlarda ana gürültü kaynağının motor değil, lastik ve yol teması olduğu vurgulanıyor.
EEA Direktörü Leena Ylä-Mononen, gürültü kirliliğinin hâlâ günlük yaşamda basit bir rahatsızlık olarak görüldüğünü, ancak bunun ciddi bir yanılgı olduğunu belirterek, “Gürültünün uzun vadeli sağlık ve çevre etkileri yaygın ve ciddidir. Özellikle çocuklar bu etkiler karşısında çok daha savunmasızdır,” ifadelerini kullandı.
