Emek Servisi
Yüksek enflasyon nedeniyle vatandaşlar gıda harcamalarından kısarken, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) mayıs ayı enflasyonunu yüzde 1,53 olarak açıkladı. Yıllık enflasyon oranının ise 35,41’e düştüğü bildirildi.
Yıllık enflasyon artışının en belirgin şekilde yaşandığı alan eğitim oldu; burada artış oranı yüzde 71,67 olarak kaydedildi. En yüksek ağırlığa sahip üç ana harcama grubunun yıllık değişimleri ise gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 32,87, ulaştırmada yüzde 24,59 ve konutta yüzde 67,43 olarak gerçekleşti. İlginç bir şekilde, gıda fiyatlarının aylık bazda yüzde 0,71 oranında düştüğü belirtildi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyonun son 12 ayda 40 puan gerilediğini dile getirdi. Şimşek, “Yıllık enflasyon yüzde 35,4 ile 2021 yılı Kasım ayından bu yana en düşük seviyeye indi. İstikrarlı düşüş ve beklentilerdeki iyileşmenin etkisiyle, hizmet enflasyonu da geçen yıla göre 45 puan azalarak yüzde 51,2’ye geriledi. Uyguladığımız politikalarla sürdürülebilir yüksek büyümeyle refah artışı sağlanacaktır” ifadelerini kullandı.
TÜİK YÜZDE 35, ENAG YÜZDE 71 DEDİ
Ancak, Bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) mayıs ayı enflasyonunu yüzde 3,66 olarak açıklarken, yıllık oranı yüzde 71,23 olarak belirledi.
İstanbul Ticaret Odası ise iki gün önce bu oranı aylık yüzde 2,83 olarak hesapladı. Perakende fiyatlarda geçen yılın aynı dönemine göre artış oranı ise yüzde 46,57 olarak kaydedildi. TÜİK’in verileri ile diğer veriler arasındaki büyük fark, DİSK-AR’ın değerlendirmelerine de yansıdı. Açıklamada, “TÜİK enflasyonu düşük gösteriyor! Verileri inandırıcı değil, fiyat artışı devam ediyor, geçinmek zorlaşıyor!” denildi.
TÜİK’in yargı kararına rağmen bu ay da madde fiyat listesini açıklamadığı hatırlatılırken, raporda şu ifadeler yer aldı: “Toplumsal sınıf ve kesimler enflasyonu oldukça farklı hissediyor. En düşük yüzde 20’lik gelir grubu toplam gelirin yüzde 6,3’ünü alırken, bu grubun harcamaları içinde gıdanın payı yüzde 30,6’dır. En yüksek yüzde 20’lik gelir grubu toplam gelirin yüzde 48,1’ini elde ederken, harcamaları içindeki gıdanın payı ise yüzde 12,8’dir. Bu durum, düşük gelirli grupların gıda dışı harcamalar için daha az gelire sahip olduğu anlamına geliyor ve geçim sıkıntısını artırıyor. TÜİK’in Haziran 2022’de madde fiyat listesini açıklamaktan vazgeçmesi, enflasyon verilerini daha da tartışmalı hale getirdi. Bu nedenle, TÜİK tarafından açıklanan aylık 1,53 oranındaki enflasyonun dayanağı da belirsiz.”
MEMUR 7 BİN, EMEKLİ EN AZ BİN 933 TL KAYBETTİ
Raporda, şu bilgiler paylaşıldı:
Nisan 2025’te memurlar toplamda 34,8 milyar TL, emekliler 41,4 milyar TL ve işçiler ise 100,4 milyar TL kayıp yaşadı.
Bu dört ayda en düşük memur maaşındaki erime 7 bin TL’nin üzerinde, en düşük emekli aylığındaki erime bin 933 TL ve asgari ücretteki erime ise 2.953 TL olarak gerçekleşti.
Son yıllarda Türkiye’de devam eden yüksek enflasyon, dar gelirlilerin ve işçilerin alım güçlerini ciddi anlamda düşürüyor. Enflasyonun artış hızında bir yavaşlama gözlemlense de, fiyatlar yükselmeye devam ediyor. Yüksek enflasyon, farklı toplumsal kesimleri farklı şekillerde etkileyerek, dar gelirli vatandaşların alım gücünü daha fazla düşürüyor ve gelir dağılımındaki adaletsizliği artırıyor.
∗∗∗
GIDA FİYATI DÜŞTÜ DEMEK YANILTICI
Prof. Dr. Mehmet Şişman, TÜİK verileri ile İTO ve ENAG verileri arasındaki farkı BirGün’e değerlendirdi: “Aradaki fark 0,30, 0,50 hatta 1 puan bile olsa anlaşılabilir, ancak 1,30’luk yüksek bir fark var. Beklentimiz resmi verilerin daha özenli hazırlanması yönündeydi. Örneğin bazı gıda mallarındaki enflasyona ilişkin veriler ekside, düşüş yaşandı deniyor. Ancak vatandaş bu düşüşü gündelik hayatta, çarşıda, pazarda veya markette göremiyor. Mevsimlik ürünlerde belirli düşüşler olabilir, ama gıdada eksi bir enflasyon gerçekleşmedi. Bu yanıltıcı. TÜİK’in gıda enflasyonunu neye dayanarak hesapladığını açıklaması ve fiyat listesini ilan etmesi gerekiyor.”
Merkez Bankası’nın 2025 yılı sonu için öngördüğü yüzde 24 olan enflasyon tahmininin artık imkânsız hale geldiğini belirten Şişman, “Ortalama enflasyon yüzde 45 civarında ve bu oran kiralarda da uygulanıyor. Bu hâlâ yüksek ve yakıcı bir enflasyon. Talep gerilemesine rağmen, enflasyonun yüksek çıkması, maliye politikasının yönelmesi gereken noktayı gösteriyor. Dezenflasyonist politikaların yeterince etkili olmadığı, Merkez Bankası’nın yılsonu için açıkladığı yüzde 20 bandında enflasyonun imkânsızlaştığı bir dönemden geçiyoruz. Yıllık enflasyon, ancak önümüzdeki 7 ayda aylık enflasyonların yüzde 1’in altına inmesiyle yüzde 30’un altına düşebilir. Bu tür bir düşüş ise pek olası görünmüyor.” dedi.
∗∗∗
BU FARKIN ADI ŞAİBE DEĞİL Mİ?
Verilerin açıklanmasının ardından Tüm Emeklilerin Sendikası üyeleri, Çankaya Belediyesi önünde toplandı. Genel Başkan Zeynel Abidin Ergen, yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı: “Kamuda çalışanların maaşları ve emeklilerin aylıkları, 6 ayda bir enflasyon baz alınarak revize edilir. Bunun yanı sıra refah payı da verilmesi gerekir. Ancak, bizde refah payı bir kenara bırakıldı. Enflasyon, olduğundan çok daha düşük gösteriliyor ve emeklilerin emekleri değersizleşiyor. Her 6 ayda bir emeklilerin aylıklarındaki artış oranı düşürülüyor. Resmen aylığımızdan çalınıyor. Bu durum, TÜİK’in etkisiyle gerçekleşiyor. TÜİK’in enflasyon hesaplamasındaki madde fiyatlarını açıklamaması, bir şaibe değil de nedir?”
